page_text
stringlengths 0
4.47k
| title
stringclasses 91
values | idiom
stringclasses 6
values |
|---|---|---|
5. scena
La tatta porta ena greva tascha, Flurina vign da davos
A4
Ossa matta, chest’eda sa peglias ansemen! La gliout pi viglia è dependenta digl ageid
dalla giuventetna. Schi te ist eneda schi viglia ist er leda da mintg’ageid!
F
Atgnamaintg sunga stada fitg malcurtaschevla anvers la tatta la davosa geda. Ella ò gio
fatg navot a me. Ia dumond schi saptga gidar purtar ad ella!
D4
Na Flurina, chegl manegias ossa betg serious?!
F
Oh, svanescha eneda! (dat en stompel agl diavel) Saia gidar a vous buna tatta? Ia sung
betg gist stada fitg gidevla tschel de. Schi lubiz lessa far bung chegl oz.
T
Chegl è bel da te. Siva savainsa anc bever ena buna tschigulatta tgoda tar me.
Mommas da Nadal vaia er gist fatg ier frestgas!
A3
Vesas, gliout giovna so er esser cordiala anvers la gliout viglia, vusotras dus vez franc
anc ena ploma da rachintar egna a l’otra.
D4,D3 Na, chegl dastga ossa betg esser veir! Tot vo dalla sglatscha giu!
(igls dus anghels sa dattan igl mang)
6. scena
Igl murdia tschainta anc adegna segl madem li,
avant el ena motta crappa tgi el patta segls passants
D5
Ea, angal patta chella crappa! Chel tgi vot betg tadlar e gidar chel duess s’accorscher!
Tots èn schi noschs cun te. Peglia angal vandetga, te ast totta raschung!
A5
Pertge pattas crappa segls passants? Igl bab ed igl sies fegl at on mianc fiero ed igl è
tgapibel tgi te ist vilo. Ma crei a me, igl Bambign vesa franc betg gugent scu tgi igls
carstgangs sa cumbattan adegna. Te ist betg bler migler tgi chels, schi te ta defendas
cun las armas.
(bab e fegl von sperasve, igl fegl ò en panet ainta mang)
A7
Mattatsch, te ast gio gia marenda. Tge manegias, igl murdia ò gronda fom ed igl
Bambign vess en grond plascheir schi te dessas igl panet agl murdia. La festa da Nadal
stat davant isch e parteir e gidar agls oters fò franc pi grond plascheir tgi esser ranver e
pansar angal ve da sasez.
F
Te bab, ia dung chel panet agl murdia. Ossa ègl prest Nadal ed el duess er dastgeir
galdeir la festa.
D6
Te nirossas betg a lubeir agl ties fegl da parteir igl pang tgi te ast gia da gudagner schi
aschamaintg?! Franc betg cun chel toc merda cò giu mez!
-13-
|
Sm-CAM 5-1_Las dus fatschas_(sm)
|
rm-surmiran
|
A6
Vesas, igls ties fegl ò via aint tgi croda nigna pedra or dalla carunga sch’ins painsa
eneda e da chels tgi èn pi debels. Ossa ast angal anc te da sagleir sur l’atgna
sumbreiva.
B
Te ast raschung, el ò pi basigns tgi nous digl pang. Do angal igl ties panet ad el!
(igls treis anghels dattan digls mangs, igls diavels sbassan igl tgea)
Igl tschintgavel rachintader passa e veida anc la davosa candeila
R5
Vusoters savez betg s’imaginar quant surlivgias tgi igls anghels èn turnos sen parveis
tar son Peder. Er lez è naturalmaintg sto losch d’ igls sies gidanters. Gist scu en bab è
losch d’igls sies unfants. La festa è stada perfetga, ainten parveis scu er sen tera.
Angal ainten en cantung buglivigl anc dalla noschadad. Noua? Ia crei betg tg’ia az
vegia anc da deir chegl.
A vusoters tgi vez piglia part alla lotga per ena festa paschevla, giaveischa exact chella
carezza e chels bungs partratgs tgi igls anghels on purto agls carstgangs digl noss gi.
Possan er las vossas steivas a tgesa s’amplaneir cun plascheir e pasch.
Belas festas da Nadal!
(la tenda sa sera ed angal igl tschapel cun las candeilas duess sclareir, evtl musica)
|
Sm-CAM 5-1_Las dus fatschas_(sm)
|
rm-surmiran
|
Sm-FIS 1-1
Tge bel schi
fiss normal
Cumegia an dus acts da Barbara Fischer
translaziun surmirana da Pina Iseppi-Uffer
Formatiert: Rechts
Formatiert: Schriftart: 18 Pt.
|
Sm-FIS 1-1_Tge bel schi fiss normal_(sm)
|
rm-surmiran
|
-2-
Persungas
Tona
suprastant da cumegn e tirang
Maja
sia donna
Sandra
lour feglia
Franz
suprastant da cumegn
Tobias
psichiater
Annamaria
ameia da Maja e donna da Franz
Conrad
postign
Maletg dalla tribuna
Ena steiva drizzada aint bagn. Da mang dretg antrada principala, da mang
sanester en isch tgi magna an tgadafi, tualetta etc. Ainten mez ena meisa cun
quatter soptgas, igl rest tenor gost dalla reschia.
Cuntign
Tona Muliner è suprastant digl cumegn da Curtegns ed igls sies pi grond
giaveisch è da davantar mastral. Las metodas tgi el dovra per contanscher chella
fegnameira èn betg adegna sobras, pero chegl igl amporta. El è en testung e
querulant e chegl saro er igl muteiv tgi el ò gio 11 onns betg survagnia vouschs
avonda per neir eligia mastral.
Chegl ed er schiglio ; tot igl vo sen la nerva. Igl mastral an uffezi igl vo cunter
igl stretg, la sia donna lavoura mengia bler , ed igl sies collegas an suprastanza
ed ansomma tots sbandagess el igl pi gugent dalla val or. Ed alloura capett’igl –
el tgappa curt avant las elecziuns en’attatga digl cor!
Per furtegna surveiva el chella e da chel mument davent ègl tot oter. Tona è
davento en oter carstgang, angraztga a Dia per la veta regalada da nov ed i so
capitar tge tgi vot, per Tona è tot stupent. El s’agitescha betg ple ed è er betg ple
pront da s’angascher per ensatge u forsa schizont da sa dustar cunter ingisteia.
Tot è dretg, e chel om, schi cuntaint cun sasez vo veaple sen la nerva a sia
famiglia. Perchegl concluda chella d’igl dar ena pitschna lecziun. El duess betg
ple daventar igl vigl, ma aglmanc enpo pi normal !!
Las figuras èn inventadas e mintga sumiglianza cun persungas viventas è
pura casualitad e betg intenziuno.
|
Sm-FIS 1-1_Tge bel schi fiss normal_(sm)
|
rm-surmiran
|
-3-
1.act
1.scena
Tona, Franz
(els èn tschantos a meisa e bevan biera, davant els quatter cloccas biera ed ena
gronda platta cun se caschiel, tgampiertg, schambung, salam etc., ena cuppigna
cun spagnolettas ansaladas, els dus maglian cun gost, surtot Tona)
Tona
(saglia se rabgianto) Tge ast gist detg... ?
Franz
Ia va detg tgi Tobias Crutsch am vegia detg ier an confidanza tgi el
lascha sa metter sen la glista dallas elecziuns scu mastral.... !
Tona
Ma chel è gio dalla ps... ! Tge vign ansomma andamaint a chel
impertinen parasit... ? Nous na duvragn nign smala soci alla testa da
noss cumegn.... !
Franz
El am ò rachinto tgi el seia asnomma betg ancletg cun la
suprastanza actuala e tgi nous seian dretgs lavamangs e pattan igls
raps digls paiataglias cun pugn e cun tgaz or da fanestra e tiers tot
chegl......
Tona
.......betg pled ple u tgi ia tgap ena attatga digl cor.... ! A chel Tobias
Crutsch vigna gist a liger las levitas... !
Franz
Spetga anfignen dumang...... alloura ist puspe enpo pi calm... !
Tona
Ma ia va schi gugnet da chellas agitaziuns...... ! Ans mantgess anc
uscheia en giuvenaster malmadier scu chel Tobias alla testa da
Curtegns.... ! Igl nov mastral ò nom Tona Muliner....chegl è franc
scu igl amen an baselgia.... !
Franz
Sung da tia ideia ed ia niro er at sustigneir. Uscheia en tamazzi
stibgia tgi è strousch en on cò tar nous e vot gio pattar tot sotsour e
migliurar igl antier mond... ! Chegl ans mantgess gist anc... ! Ed el è
er anc en «fisiater».... a chel mantgigl sez ena roda aint igl
tscharvi..... !
|
Sm-FIS 1-1_Tge bel schi fiss normal_(sm)
|
rm-surmiran
|
-4-
Tona
Exact... nous giagn direct ainten l’opposiziun.... ! Ossa sunga gio 11
onns ainten suprastanza communala da Curtegns ed am mett aint
cun totta forza per noss cumegn. Pero tar mintga elecziun teira la
curta e chegl am lascha betg ple plascheir.... !
Franz
Savarossas far pac cunter chels.... !
Tona
Te ast ena bel’ideia.... ! Va gio instrado las maseiras necessarias... !
Franz
Tge maseiras... ? Saro bagn navot illegal..... ? Te sast tgi stung
cumplettamaintg davos la tia politica.... ma cunter tgossas illegalas
vaia dretg cunterviglia.... !
Tona
(sontget) Ma Franz... te am canoschas gio.... !
Franz
Eba..... !
2.scena
Franz, Tona, Maja
Maja
(aintra da sanester) Tgau Franz........ ist gio puspe cò.... ? Ast puspe
da tigneir igl «notti» agl futur mastral.... ?
Franz
Chella tgutga remartga vaia alloura sursantia....ancletg... ! Ia va igl
mies agen caracter e sustign angal la buna politica locala digl ties
om.... ! Ed igl mument vainsa angal da discussiunar enqual midada
tgi è fitg urgenta.
Maja
Schi noua èn igls oters suprastants..... ? On chels da deir navot an
tgapetel.... ?
Tona
Maja, cala da ta masdar aint schi omens discorran.... ! Te ast
nign‘ideia scu manar en cumegn... !
|
Sm-FIS 1-1_Tge bel schi fiss normal_(sm)
|
rm-surmiran
|
-5-
Maja
(sbaffagiond) Chegl è cler.... ia sung gio angal ena donna.... ! E te
vessas betg da magler adegna da chella roba grassa..... chegl è fitg
malsang e stoppa angal las tias avagnas....... (peglia dus cloccas
biera ainta mang dretg, la platta cun igl schambung ainta mang
sanester e vot eir an tgadafi ma Tona la peglia elegant tot or da
mang e posa tot demonstrativ davant el sen meisa, ella vo scassond
igl tga or dad isch)
Tona
Igl principal è tgi igl mies tscharvi funcziunescha anc........ ! E chel
è anc tiptop vedlonder...... ! La mia devisa è: maglia e beva bler e
bagn, e lascha eir tots chitos or pigl ragn! hahaha.... !
Franz
(sitg) Chegl è la pi tgutga devisa tgi dat.... !
Tona
A te mantga angal igl duevel humor..... !
Maja
(turna) Te Tona, la manadra digl Volg am ò gist telefono ansant e
detg tgi la plazza da vendadra seia puspe libra..... ia savess
antschever l’emda tgi vign.... !
Tona
Vign mianc an dumonda........ te vast betg a luvrar... ! Chegl vot
deir...... ia lasch an nign cass tiers tgi te ta fettas or cun lavour
orsoura ed a tgesa ast anc da far ena ploma massareias la mia
tgerigna.... !
Maja
Ma ia gess gugent puspe a luvrar..... ed alla fegn è chegl la mia
decisiun.. ! Ia vign da far chellas dus tgossas sainza problems. Te
ast angal tema tgi te vegias da piglier en sdratsch ainta mang e far
ensatge an tgesa.... !
Franz
La mia donna vo betg a luvrar ed ia geid perchegl gist tuttegna ad
ella enzichel aint igl tigneirtgesa....... ia fatsch l’antiera glischiva,
cuschign, lav giu ed....aua.... ! (Tona igl dat ena padrada ed igl
varda giu nosch)
Tona
Tge tgi te fast è tia tgossa.... ma la mia donna stat a tgesa e fò chel
zichel tigneirtgesa e zarcla enpo igl noss iertign ed igl rest digl
taimp so ella pussar... ! Ubetg Maja, nignas discussiuns ple sur da
chel tema........ vo pi scort anc per ena bira...... e chegl anc avant tgi
murign dalla seid... !
|
Sm-FIS 1-1_Tge bel schi fiss normal_(sm)
|
rm-surmiran
|
-6-
Maja
Giun schler ègl nigna bira ple.........ischas nias da svidar tot... ! Ia
vign ossa a far cumischungs.
Tona
Alloura vogl gist an egna...... compras er anc ena harassa biera.. !
Maja
Ma igl auto è an garascha....
Tona
Ed alloura.... ? Sarossas bagn bunga da purtar a tgesa chella
harassa... ! Avanti.... svanescha.... ! (Maja volva igls îgls cunter igl
plafung e vo, Tona se per Franz) Ossa crei chella franc tgi ia
antscheva a lavar giu siva giantar e penda forsa anc se la
glischiva.......angal per tgi ella possa far alla madam..... !
Franz
Ia sung er en om....ma perchegl geida tuttegna a mia donna aint igl
tigneirtgesa..... ! Ia lasch ad ella tot las libertads, dung giu mintga
meis l’antiera paia ed ella è persiva absolutamaintg cuntainta e
ventirevla cun me.... ! Er a te faschess nign donn........
Tona
.....ma ist schiglio anc frisch..... ? Ia sung impressari e suprastant da
cumegn e betg en siaintamangs..... !
Franz
Ia dei a chegl tirang..... ma a mintgign igl sia...(teira se las
tgotschas) ....ia stò anc eir spert noua tgi er igl papa vo a pe, avant
tgi la nova runda bira reiva.... ! (vo)
Tona
(igl varda siva) ...noua tgi er igl papa vo pe....... chel sa tschainta
franc anc giu per far en pisch....... per spira tema tgi la sia dulcinea
savess murmagner...... !
3.scena
Tona, Tobias
(i scaligna, Tobias, en om gioven e simpatic, aintra da mang dretg)
Tobias
Tona, ia va da discorrer cun te.. !
Tona
Te ist ainten la fallada parteida.... ia raschung betg cun sozis... !
Tobias
Ia va santia tgi te raschungas per vischnanca anturn tgi Curtegns
duess daventar en li da cura...... ?
|
Sm-FIS 1-1_Tge bel schi fiss normal_(sm)
|
rm-surmiran
|
-7-
Tona
E te deist alla gliout an confidanza tgi te viglias ta lascher eliger scu
nov mastral..... ?
Tobias
Chegl vo ansasez aint navot a te....ma gl’è veir... ! Gio 11 onns
vainsa la madema suprastanza e planget vo igl noss cumegn
finanzialmaintg alla maloura... ! Cunter chegl viglia ossa
cumbatter.... !
Tona
Angal anavant cugl cumbatt...... nous ischans anc ferms sen nossas
soptgas.... !
Tobias
Chegl è gio la calamitad.....e vusoters faschez gist tge tgi lez.. ! Ena
midada fò asch basigns.... !
Tona
Te painsas betg seriousamaintg tgi uscheia en giuvnot digl martgea,
tgi è anc strousch en onn cò tar nous, vegia schanzas sen la soptga
digl mastral.... ? Te vignst tot igl ple snaragea or... !
Tobias
Ia sung carschia se a Curtegns.... er schi te vot amblidar chegl...... e
sung angal sto en pêr onns a Turitg all’universitad.... !
Tona
Schi te fissas angal sto noua tgi te eras..... !
Tobias
Digl reminent..... te fast valeir tgi la nossa ava da funtanga seia
curativa e seia absolutamaintg sterila... A me ò igl manader digl
institut detg tot ensatge oter oz... ! E chegl ò el er anc at declero
ainten ena brev...... !
Tona
(saglia se) Tge at vign andamaint da spiunar ainten las mias
tgossas.. ? E tge cumplets idiots onigl schiglio giun chel Coira.... ?
Ed agls mies collegas vaia detg cler e net tgi duessan betg baitar
anturn........ed....ed....àhhhh........ (tai e sa tschainta puspe)
Tobias
Te ist en asen da fegn fatg..... ! Ia sa exact pertge tgi te fast da chels
flutgets....te vot biagier pi tard igl ties hotel da cura...... igl pavillon
ast gio permangs da biagier... ! Alloura vot carmalar notiers igls
turists per tgi fetschan vacanzas ainten las tias tgesas da
vacanzas....... e dasperas è l’ava dalla funtanga tiztgintada cun 500
milligrams nitrat per liter.... !
|
Sm-FIS 1-1_Tge bel schi fiss normal_(sm)
|
rm-surmiran
|
-8-
Tona
(prova d’igl calmar) Oss, ossa.... aint igl urteis ogl bler daple
nitrat.... angal betg seias schi pedant.... ! Tedla Tobias.... chegl ast
ossa betg gist da rachintar a tot igl mond... ! Ia at fatsch ena
proposta.... te dastgas ta participar ve digl gudogn dallas mias novas
tgesas e persiva tignas tot chegl per tè..... ! Ist ancletg.... ?
Tobias
Ia vi veir da far navot cun las tias cugliunareias.... ! Oh na, ia vign
at far ancunter cun totta forza........te sontget.... ! E schi te creist da
saveir far anavant las tias asnareias....... alloura am amprendas a
canoscher per dabung..... !
Tona
Sen chella ancunaschientscha saia renunztgier ..... ! Tgau.... te
varossas anc ena ploma lavour..... ! (sa tschainta ed igl volva igl
dies, beva demonstrativ ena biera, la clocca è pero veida, fò
tscheira treida)
Tobias
Igl davos pled è betg anc detg an tgapetel, signour Tona.... ! Te
nirossas anc a santeir da me.... !
Tona
(sainza sa volver) Ainten la fallada parteida, ainten la fallada
vischnanca e surtot am ruigna chel tabalori tot igls bungs affars..... !
(metta en grond toc liongia ainten bucca)
4.scena
Tona, Conrad
(aintra da mang dretg cun ena trumbetta d’unfants, zoffla iant cun totta forza,
Tona croda prest dalla soptga, Conrad sbrigia)
Conrad
Trarii-traraaa, la post’è cò.... !
Tona
An nom digl Signer........ Conrad......sast te betg scalinar ve digl isch
scu mintga normal pot.... ?`
Conrad
Pppertge..... ?
Tona
Perchegl tgi tgap mintg’eda prest ena mesa dagotta schi te am
zofflas cun chella tgutga trumbetta aint per las ureglias....... ! Tge
ast da nov per me... ?
|
Sm-FIS 1-1_Tge bel schi fiss normal_(sm)
|
rm-surmiran
|
-9-
Conrad
Ensatge fffffitg impurtant.......tttte vignst aaaaad esser ssssstupia.... !
Dattigl nign vinars..... ?
Tona
Igl amprem am rachintas schi te ast catto or ensatge..... !
Conrad
Iiiiia va simplamaintg eeeen problem........ssssainza vinars vvvvaia
ena fffitg schleta mmmmemorgia...... ! (Tona è vilo e leva se e vo
pigl vianrs)
Tona
Vess marveglias noua tgi igls reponsabels dalla posta on gia igls
îgls cura tgi at on pladia..... ! Cò beva e rachinta... !
Conrad
Ahhhhh...chegl ffffò bagn.... ! Uuuuuscheia en bung vinarsign la
ddddumang lavainta cccorp ed ooolma.... ! Ed en ssssagond zanign
dddasdess ggist er anc la memorgia..... ! (Tona metta se puspe)
Ahhhhh....chegl fò bagn......bbbung, signour mmmastral....
Tona
Cala d’am deir mastral......chegl sunga betg anc.... !
Conrad
Ma ttte deist tttez tgi chegl ssseia angal ena dddumonda digl
mmmanagement..... ! E ssscu tgi ttte mettas ttttot la gliout sssot
pressiun.......aua..... ! (Tona igl ò do ena paeda)
Tona
Ia na met nign sot pressiun....... ia discorr angal fitg intensiv cun
tscherta gliout tgi prova per exaimpel dad untgier or alla lescha da
biagier e tgi declera betg correct la sia facultad ainten la decleraziun
da taglia........ !
Conrad
Tgtgtge manegias ccccun chegl...... ?
Tona
Scu referent dallas finanzas sung’ia naturalmaintg oriento e sa
tot... ! E chella saveida vign er nizigeida bravamaintg.... ! So
Conrad, ed ossa or cugl marmogn.......ast scuvert ensatge... ?
Conrad
Bagn damai signour mastral....... aua..... ! Signour ssssuprastant
communal......ia va tschiff e tignia anavos ena brev digl ties ppppi
grond ccconcurrent Gion Cccrap... !
Tona
Stupent, stupent Conrad.....e tge ol scretg.... ?
|
Sm-FIS 1-1_Tge bel schi fiss normal_(sm)
|
rm-surmiran
|
-10-
Conrad
(igl varda cun îgliungs, Tona igl dat en got vinars) Ahhhh....tge
bbbagn tgi chegl fò.... ! Bung.... igl impressari Gggion Crap
offerescha a chel retgung tgi ò cucucucumpro igl mulegn, da far tot
llllas lavours aaanturn tgesa per aaangal 150 mella fffrancs.... !
Tona
(saglia se) Tge... !!!!????
Conrad
(entusiasmo) Ssssssast scu ..... !!!!
Tona
Chegl è ossa propi en asnung..... ! Puspe vo chel bindung sotaint
cugls prietschs.... ! Ma chel vign anc segl mond.... ! Ia fatsch gist
ena nov’offerta a chel muliner e vign anc 10'000 francs pi bass... !
Ast schiglio anc ensatge.... ? (ò puspe da metter se en vinars)
Conrad
Aaaaaah.......na, nnnavot ple.... ! (peglia la clocca digl vinars)
Tona
E per navot am sveidas la clocca cun igl migler vinars.... ! (igl
peglia davent la clocca)
Conrad
Eeena pipiculezza vvessa anc...... (fò puspeîgliungs, Tona metta se
vinars) aaaaah....iiigl tschaintaplattas giudem vischnanca ò ena
affera cun ena femna tgtgi canosch betg..........uiuiui.... !
Tona
Ma..danonder sast te puspe chegl.... ?
Conrad
Iiia va ligia ena brev d’amour.... ! Ddddeplorablamaintg era bbbetg
ssssse tgi tgi ò tamess chchella... ! Ma eensatge sssaia....... iia sung
nnnia cccotschen scu eeena tomata cccura tgi va llligia chella.... !
Tgtge tgi chels dddus fon tot ansemen...... !!!???
Tona
Detagls am interesseschan betg.... ! Soso.....chel letgafemnas ò ena
tuschandra..... ! Bung da saveir.... chegl è puspe ensatge segl mies
mulegn..... ! Conrad, ossa faschainsa gist lavour antiera.....te am
screivas gist ena brev a chel Isidor...... incognito naturalmaintg...
(vo per palpieri e risplei)
Conrad
Iiiiiinco........tge.... ? Pppertge screivas bbetg tez.... ?
Tona
Per tgi mintgign canoscha gist la mia scritgira.... ? Ia na sung betg
trogl... ! La tia tschatta è tuttegna nign tgi so liger.... ! So, ossa
screiva........ Stimo signour Isidor.......
|
Sm-FIS 1-1_Tge bel schi fiss normal_(sm)
|
rm-surmiran
|
-11-
Conrad
Ppppertge stimo.... ? Ia va cartia tgtgtgi te vegias bbbetg pppropi
gugent chel amploster.... ? (el screiva cun la glianga tranter igls
lefs)
Tona
Chegl igl saia betg gist screiver....te tabalori... ! Schiglio
s’accorscha chel dalunga tgi ia igl va scretg... ! Chegl è ena finta
raffinada...... screiva anavant...... Stimo signour Isidor, scu tgi ia va
intervignia ord funtanga franca.........
Conrad
Te manegias la nova funtanga da «Curtegns les bains»..... ?
Tona
Franc betg......te tgutgung.... ! Forsa laschainsa tuttegna davent
chegl cun la funtanga........ screiva.......scu tgi sung nia sessour èn
las vossas activitads nocturnas cun ena tscherta donna.........
Conrad
Chchella dddonnna ò scretg tgi èèls sa scuntran adegna dddda notg,
cccura tgi nnnign igls vesa..... pppperveida dddigls vaschigns.....
Tona
Chegl è angal en detagl, te scortung..... ! Screiva anavant.......cun
ena tscherta dama e chel fatg dastgess interessar er la vossa
donna.... !
Conrad
Chella igl ssssaglia gist cugl tgigl bbbblot aint igls îgls schschi ella
sainta chegl.... chchchella tschavola.... ! (screiva fitg concentro cun
la testa a bass)
Tona
Glez post esser franc..... ! Screiva anavant...... e schi lessas esser
sieir dalla mia discreziun, alloura duessas dar agl suprastant
Tona la vossa vousch tar l’elecziun digl nov mastral. Cun saleids
amicabels ......scu sottascripziun.... en bung amei ...(sfrouscha igls
mangs) Tona..... cò ast prest puspe invento igl polver...... ! (varda a
Conrad sur igl givi) Ast scretg tot... ?
Conrad
Prest.... ia sssa chinta bbbetg screiver schi sssspert scu ena
mmmaschina da sreiver... !
|
Sm-FIS 1-1_Tge bel schi fiss normal_(sm)
|
rm-surmiran
|
-12-
Tona
Mossa no.... ! (igl peglia la brev or da mang e ligia) «Stimo signour
Isidor, stimo signour Isidor, stimo signour Isidor, scu tgi ia va
intervignia dalla funtanga da Curtegns les bains, te tgutgung, chegl
è angal en detagl, te scortung, screiva anavant, chella tgora, az tigna
pigl narr, da chegl pudez esser franc, screiva ossa e perchegl am
eligez scu nov mastral, sottascripziun en bung amei. Tona......... »
Conrad... !!! Ma tge pulenta ast te scretg cò..... ?
Conrad
Ggggist chegl aaaam ast te dicto e schi chchchegl è betg bung
avonda aaaalloura screiva tez la tia mmmmerda..... ! Ttte sast bagn
avonda tgi ia ssssung nia aaaangal anfignen ainten la tttterza classa
ppperchegl tgi veva daple pppuncts tgi oters ttttigl scolast
Nutegn...... !
Tona
Ma chegl è ena catastrofa...... chegl na saia betg tarmetter. Ma Maja
turna dalunga ed alloura........ merda... giagn ainten biro ed
antschavagn puspe da radagn.... ! So, hopp ossa.......(peglia la
clocca vinars e Curdegn pigl bratsch e von or sanester)
5. scena
Maja, Annamaria, Sandra
(digl isch da mang dretg Maja, Annamaria cun harassa biera)
Annamaria Franc Maja, ia at anclei ansomma betg..... ! Pertge ta laschas adegna
trattar scu en tgang digl ties om ? Ta dost’at finalmaintg.. ! Chegl è
en tirang, en egoist ed er anc en dictatour.... !
Maja
Ossa cala, schi nosch ègl er betg... !
A.M.
Ia catt chegl la culmogna... ! A luvrar at lascha el betg eir, angal
perchegl tgi schiglio vess igl signour prest-mastral forsa da siantar
giu en plat..... ma strer a tgesa ena chista biera....glez alloura
bagn... ! Chegl è en sober pascha.... !
|
Sm-FIS 1-1_Tge bel schi fiss normal_(sm)
|
rm-surmiran
|
-13-
Maja
Ma te am ast gio mano a tgesa cugl auto.....betg vea ossa nara
perchegl.... ! E schi ia at vess betg gist casualmaintg antuppo an
buteia...vessa simplamaintg detg tgi vegian igl mument gist nigna
biera........ ! Creist tgi seia troglia......ia sa bagn ma dustar.... !
A.M.
Ia sa betg....... na naturalmaintg betg.... ! Ma tuttegna......cun
uscheia en testung e sanichel stessa nignas dus emdas..... !
Maja
Bung, chi e lò è el en veir «seccaballi»..... ma da l’oter mang
marscha adegna ensatge cò tar nous an tgesa.... !
A. M.
Da chellas activitads vessa nign basigns.... !
Maja
Sast, mintgatant giolda direct las nossas pitschnas dispettas.....
surtot perchegl tgi alla fegn gudogna adegna la lotga ed el mianc na
s’accorscha chegl.... ! Chegl è politica, la mia tgera Annamaria.... !
(tottas dus reian)
A.M.
Forsa ast raschung.... igl mies om è gist igl cuntrari.. !
Maja
El è propi plagn risguard anvers te....
A.M.
El è en veir tgappatalpas digl pang lom.... ! El am lascha tottas
libertads, am dat giu l’anteira paia, am geida adegna aint igl
tigneirtgesa ed è ple tgi cuntaint e ventirevel cun sasez e la nossa
lètg.... ! (fò ena tscheira ascha)
Maja
E te ist persiva total frustrada..... ! Ast perchegl adegna puspe en
tuschander zuppo... ?
A.M.
Ea, sast ensatge stoia far... schiglio am vign mengia lungurous... ! Ia
sa betg tge far totta de schi va mianc da far igl tigneirtgesa... ! ed
ensate at deia.... chel Isidor..... chegl è en om..... gist da magler giu
en toc.... !
Maja
Ast gio sagea.... ?
A.M.
Tge... ?
Maja
Isidor.... !
|
Sm-FIS 1-1_Tge bel schi fiss normal_(sm)
|
rm-surmiran
|
-14-
A.M.
E scu.... !! (tottas dus reian, Maja enpo schinigeida, Sandra aintra
da mang dretg cun ena gronda tascha nova)
Sandra
Tgau ansemen.. !
Maja
Sandra... ! Te ist gio cò... ? Pertge ast betg telefono.... ?
(l’ambratscha stagn)
Sandra
(riond) Hei.....lasch’am anc trer igl flo..... !
A.M.
Tgau Sandra! Ins vesa damai puspe eneda la futura doctra da
masdegna.... ? Fast prest igls examens..... ? Tot sot controlla..... ?
Sandra
(schinigeida) Ea ea...... magari bagn.... tgau Annamaria, scu
vogl.... ?
A.M.
Fitg bagn........ betg scu a tia povra mamma..... !
Maja
Ossa cala da surfar... ! (ella antscheva a rumager giu la meisa)
Sandra
Ò bab puspe las sias ancunaschaintas tschintg minutas..... ?
Maja
El è scu adegna..... e scu tgi te sast igl stunga dabet pac u navot... !
Sandra
Exact.. ! E tschertas tgossas faschainsa tuttegna..... schi el è ancletg
u betg......perchegl tgi el so er betg tot.... ! (tottas dus reian,
Annamaria so betg propi pertge)
A.M
Ma tar vusotras dus vigna betg propi ordlonder...... ma chegl
amporta ! Schi te Sandra dervas la tia praxis an vischnanca, saroia
la tia pi fidevla paztgainta..... !
Maja
Ma te ist sanga scu en pesch... !
A.M.
Glez bagn....ma ia dovr chi e lò ena vercla cura tgi vign puspe veias
zuppadas...ni betg... ??!! (tottas s’anreian) So, ossa stoia ma metter
sen las tgommas davos....tgau ansemen... ! (vo)
Sandra
En bel de survign ella la paia per tot igl sies cunfar cun tants
tuschanders.... !
|
Sm-FIS 1-1_Tge bel schi fiss normal_(sm)
|
rm-surmiran
|
-15-
6.scena
Tona, Conrad, Sandra, Maja
(Tona e Conrad aintran, Tona vesa sia feglia e la brancla ferm)
Tona
Sandra....la mia glioirigna, te ist gio cò.... ?
Sandra
Ea, ia sung......
Tona
Pertge ast betg telefono avant tgi neir.... ?
Sandra
Ia va.......
Tona
Mamma at vess pudia ratschever alla staziun e purtar a tgesa la tia
tascha......
Sandra
Ma, ia sa.........
Tona
Tgerigna.....betg raschunga tant...... ! Ubetg te canoschas betg anc
Conrad... ? Conrad... chegl è la mia feglia Sandra, la futura media
an nossa vischnanca......ubetg Sandra... ? (Sandra rei sfurzo) E
chegl è Conrad, igl noss nov postign siva da tschintg meis.
Maja
E bravamaintg sot la pantoffla digl noss futur mastral...... !
Conrad
Vvvous ischas eeena doctra..... chegl è ffffitg practic.... ! Ia lllless
gist ddddumandar ensatge.... ! Tge monta chchegl schi vvva mintga
dddumang mal ad en îgl... ? Adegna cccura tg’ia bbbev café aaam
fò’l mal iiiigl îgl sssanester... !
Sandra
Forsa tanschigl cun piglier or igl sdom or digl cupegn.... ! (Tona rei
da gost)
Maja
Ossa lasche eneda cun pôss Sandra....ella ò vacanzas e na dat nignas
infurmaziuns medicalas gratuitas..... ! (vo or dad isch cun las
plattas da tgern)
Sandra
(fò tscheira cuntainta, vers Tona) Te, bab, tge è veir ve dalla tunga
tgi Curtegns duess daventar en li da cura...... ? Chegl saro bagn
angal baitems u ena sgnocca... ?
|
Sm-FIS 1-1_Tge bel schi fiss normal_(sm)
|
rm-surmiran
|
-16-
Curdegn
Ttttona na fò nignas ssssgnoccas.... ! Er schi aaainten tschertas
bbbrevs è ssscretg tot eeensate oter tgi chegl tgtgi el
vvvot......aua.... ! (tgappa ena paeda da Tona)
Tona
Chegl è naturalmaintg nigna sgnocca, tgera feglia !! Or da Curtegns
faschainsa igl pi renumno li da cura digl Grischun..... cun en’avigna
or dalla pi profonda funtanga tgi è neida cattada igls davos 100
onns.... !
Curdegn
Ma gggist ansant aaast detg tgi cccun tant nnnitrat ainten l’ava
ssseia chegl mianc ppppussebel.......aua..... ! (puspe ena paeda)
Tona
Curdegn anclei navot dalla tgossa.... mianc tadle sen chella pulenta
tgi chel lascha or.... !
Curdegn
Mmma schi iiia at rachint tgi tgi è cccun tgi.....aaainten tge
aaantgerna....alloura vvvignst te gist bbbballurd.....aua..... !
Tona
(Maja aintra) So, Curdegn....te ast franc anc ena ploma da far
ubetg... ? Tgau, nous ans vasagn chesta seira ve dalla meisa
radonda, ubetg... ? (stompla Curdegn ernergicamaintg or dad isch)
Betg da star stupia schi la posta vo alla maloura cun da chel
persunal... !
Maja
Te vast ad ustareia chesta seira... ! Ma Tona, la nossa feglia turna
siva en mez onn puspe eneda a tgesa e te sast mianc star cun ella
l’amprema seira.... !
Tona
La meisa radonda è fitg impurtanta, Maja......cò ins sainta igl pols
dalla politica ed ia scu suprastant ed impressari va d’esser infurmo
sur da tot las tendenzas... ! Sandra vesa anc durant las proximas per
emdas dètg avonda....ubetg, te..... ?
Sandra
Ma...igl è uscheia tgi l’emda tgi vign sunga puspe davent.... !
Tona
Tge.... ??? (Maja fò tscheira da chitos, ella è infurmada)
Sandra
Ia vign cun Bibi en antier onn sen en viadi anturn igl mond...nous
lagn anc vaseir ensatge avant tgi antschever ansemen la nova
praxis... !
Tona
(vilo) Tge Bibi... ?
|
Sm-FIS 1-1_Tge bel schi fiss normal_(sm)
|
rm-surmiran
|
-17-
Sandra
Bibi è igl mies amei tg’ia va amprandia a canoscher aint igl martgea
ed.....ansasez igl canoscha gio da dei.......ma pir ossa dretg.....ed an
sasez.....
Tona
Te ast en cumarat... ? Aha..... ! Vign chel er medi......ò el intenziuns
seriousas......vot chel er maridar te......... ? Vign chel er or d’ena
dretga famiglia...... tge lavoura sies bab..... e quant vigl è chel
marous ansomma..... ?
Sandra
El è en om onest e chegl è igl principal.... ! E sur da tot gl’oter
vainsa mianc anc ruschano.....alla fegn igl canoscha pir siva d’en
mez onn... uscheia dretg, manegia....
Tona
En mez onn..... ?! E vusoters lez gio eir ansemen sen viadi anturn
igl mond...... e siva darveir ena praxis.... ?
Maja
La giuventetna d’ozende è betg schi cumplitgeida scu nous eran.....
Tona
Nous eran betg cumplitgias.....creanza vevans...adegna vevans
creanza..... maniera e rughel rigiva da noss taimp.... ! En om tgi
veva intenziuns seriousas niva igl amprem tigl bab e sa
preschentava e siva en discurs an urden niva bavia en vinars...ed oz
vign gist ia sen viadi e siva davert ena praxis.... ! Ò chel schlamper
ansomma igls daners persiva.... ?
Sandra
Nous vagn naturalmaintg tots dus nigns raps.... ! I vagn igl amprem
da ruschanar cun la banca...
Tona
(corra tot agito anturn meisa, patta igls mangs an l’aria) .....chegl
creia gio betg... ! Pir ossa tgappa en infarct digl cor.... ! Nigns
raps....ma en viadi....nigns raps....ma darveir ena praxis....nigns
raps.... ma ena nova tascha....nigns raps...ma.....tge vez schiglio anc
an senn..... ?
Maja
Ma Tona..... ossa quiet’at.... ! Chegl è gio tot betg schi nosch....ena
praxis cò tar nous an vischnanca....sast tge bel tgi chegl fiss.... ! E te
davaintas igl directour da «Curtegns les bains».
Tona
Betg discorra da chegl.... chegl è betg anc schi anavant... ! (sa
tschainta, i scaligna, Tobias aintra) Tge vot te gio puspe.... ? Ins
ogl ossa da tolerar adegna anavant igls sozis ainten l’atgna
tgesa..... !
|
Sm-FIS 1-1_Tge bel schi fiss normal_(sm)
|
rm-surmiran
|
-18-
7.scena
Tona, Maja, Sandra, Tobias, Franz
Sandra
Ma, bab.... !
Tobias
Angal lascha Sandra, chel tung ischans disos..... ! Tona, ia at va
angal lia deir tgi igl mastral ò decidia tot sulet tgi la dismessa da
rusment an noss cumegn succeda an avigneir tenor igl pdc... !
Tona
(saglia se) Tge.... !?
Sandra
Pdc.....tge ègl chegl.... ?
Tobias
Prancepi da caschunader.... ! Mintgign tgi produtgescha rusment, ò
da paer la dismessa per kilo.. !! E per Tona tgi arda tot la merda digl
plazzal da biagier adegna davos la sia firma.....niro chegl a custar
an avigneir ena bela somma.... !
Tona
Ma chegl è gio impussebel.... ! Tge vign andamaint a chel idiot.... ?
Pir ossa tgappa en infarct.... ! Ia vign franc betg a paer per la merda
tgi totga ansasez agls mies clients...... ! Chel tamazzi sainta las
quantas tgi glè... ! (peglia igl tschop digl croc)
Maja
Tona, stò cò e betg seias schi agito... (igl corra adegna anvant siva)
Tona
Ia m’agitesch cura tgi vi..... ! (corra ve e no e teira aint calzers,
metta se la gravatta, etc.)
Tobias
Schi te vast tuttegna tigl mastral...sast er gist igl deir tgi te seias
betg ancletg tgi el metta igl ties taragn da biagier aint igl vallung
puspe anavos ainten la zona agricola.....schiglio post amblidar la tia
surbiageida..... !
Maja/
Sandra
Tobias... !!!
Tona
Tge... ! Er anc chegl... ? Ma chegl è propi igl colm...... ! A chel
viglia liger las levitas... !
|
Sm-FIS 1-1_Tge bel schi fiss normal_(sm)
|
rm-surmiran
|
-19-
Franz
(aintra da sanester, ò santia navot) He Tona, chegl at vaia betg anc
rachinto.... ! Ast santia tgi igl ties pi grond concurrent Gion Crap
vign undro igl meis tgi vign cugl premi scu migler e pi innovativ
impressari digl cantun.... ?
Maja/
Sandra
(cun ramproscha) Franz.... !
Tona
Tge.... ? Ossa tanschigl..... sen chegl vaia gist anc spitgia..... ! A
chel deia las quantas tgi gl’è... ! (a Sandra) E sur da chella praxis
cun en piz tuschander ruschanainsa anc, ast santia.... ?!! (a Maja) E
te vast betg a luvrar...chegl fiss anc la pi bela.... ! (a Tobias) E te
vignst mai mastral da Curtegns....(tigna igl cor, stat en mument
salda cun tscheira da dolours, corra or dad isch)
Tobias
Ma chel è salvadi oz....... !
Franz
Scu raschungas te digl noss nov mastral.... ? Chel è innovativ...
Tona fò ensatge....... a chegl deia «power» .... !
Maja
Ma cun pi pac power dessigl er pi paca canera.... !
Sandra
Er ia vess pi gugent schi el fiss pi pac innovativ e betg schi
rabiat... !
Tobias
Ma Tona è Tona.....e chel meidas betg schi spert... !
Tots
(vardan ve tigl isch) Chel sa meida mai..... !!!
Tenda
|
Sm-FIS 1-1_Tge bel schi fiss normal_(sm)
|
rm-surmiran
|
-20-
2.act
1.scena
Sandra, Annamaria
(Annamaria e Sandra tschaintan a meisa e bevan café, 6 emdas pi tard)
A.M.
Scu vogl a bab?
Sandra
Da sanadad igl vogl stupent....
A.M.
Chegl è flott, sast uscheia en infarct è da piglier serious.
Sandra
Gl’è simplamaintg sto mengia bler chel sivamezde...... la nova
lescha digl rusment, mess igl sies taragn ainten en’otra zona, igl sies
concurrent tgi vign undro, mamma vot eir a luvrar, Tobias tgi igl
stat avant igl suglegl tar las elecziuns da mastral.......
A.M.
Ma tge sagl tgi ischans dadas cura tgi el è simplamaintg crudo
ansemen davant igl isch...... E siva seis emdas cura.... e chegl cugl
sies temperamaint....... !
Sandra
A tgi deist chegl..... chegl è sto en grev taimp per bab. Ma oz è
mamma eida per el e proximamaintg nironigl.... !
A.M.
Alloura darogl la gronda discussiun...ubetg... ?
Sandra
Ea.....mamma è pero ancunter... ella manegia tgi bab dastga betg
s’agitar... !
A.M
Cò stoia dar raschung a tia mamma.... !
Sandra
Ma ia igl stò deir oz tgi vegia betg stibgia masdegna, mabagn
psichologia....... ia sa simplamaintg vaseir nign sang... !
A.M.
Damai el igl proxim infarct gio programo... !
Sandra
Chegl tema er ia ...... e schi el sainta anc tgi tgi è igl mies
amei....alloura vesa angal neir..... !
|
Sm-FIS 1-1_Tge bel schi fiss normal_(sm)
|
rm-surmiran
|
-21-
A.M.
Ainten la tia pel lessa betg esser oz....(leva se)....... ia vign an
tgadafi....Maja ò managea tgi Tona vegia franc gost d’ena buna
marenda cura tg’el turna..... !
2.scena
Sandra, Maja, Tona
(Tona e Maja aintran, Tona è enpo fallomber ed fò ena tscheira da
malputgea)
Sandra (saglia se ed ambratscha igl bab) Tgau bab, te vesas or stupent....
scu ena rosa... !
Tona
(cun vousch mievla) Scu en sdratsch bletsch manegias....ubetg... ?
Sung gist mitschia malapagna da chel dalla fotsch... !
Sandra Per furtegna, bab..... scu vogl igl mies tger babign... ?
Tona
Cun me vogl bagn, la mia glioirigna. Chegl è propi bel tgi te ast
spusto apposta perveia da me igl ties viadi.... ! Vea tschainta dasper
me e rachinta tge tgi te ast fatg igl davos taimp.
Sandra Tedla bab, scu amprem at lessa rachintar ensatge fitg impurtant....
ma te am stost ampurmetter da betg gist tgappar en
infarct......ubetg... ?
Maja
(strocla Tona sen ena soptga ed antscheva tot nervousa) Ea, Maria
ò survagnia en premi per igl pi bel iert, a Giatgen èn l’emda passada
saglias tot igls tschuis giu digl camiun e currias per vischanca
anturn e Baba da giudem igl trotg ò suvagnia en pup....e.....
Tona
(mievel)......Maja, chegl am sast rachintar pi tard, ossa vign Sandra
vedlonder..... !
Maja
(nervousa) ...... ed igl amprendist digl scrinari è betg nia tras tigl
examen ed a Gustav onigl avant dus deis angulo igl motor or digl
auto, ed a......
|
Sm-FIS 1-1_Tge bel schi fiss normal_(sm)
|
rm-surmiran
|
-22-
Tona
(anc pi mievel) Ea, la mia tgera Maja, chegl è franc tot fitg
interessant ma ossa lessa santeir tge tgi la mia tgera Sandra am vot
deir...... tge am levas rachintar la mia glioirigna.... ?
Sandra Ia stò neir libra da chegl..... bab.....varda....ia at va rachinto
paschongias igls davos onns..... ! Ia va betg stibgia masdegna,
mabagn psichologia..... perchegl tgi am vign simplamaintg schlet
schi va da vaseir sang...... (suspeira fons)
Tona
(tigna igl cor) Am vign schlet.....
Maja
(saglia se e vo per las gutellas) Veist ossa, tge vaia detg.... ? Ogl
chegl propi stuia esser oz..... ? Vea Tona, peglia las tias gutellas....
Tona
(stompla davent las gutellas) Am vign schlet schi ves sang....dei la
mia tgera feglia e perchegl stebgia ella psichologia..... ! Ma tgera
Sandra..... chegl am pudevas deir avant..... te sast bagn avonda tgi te
post ruschanar sur da tot cun ties bab....... ! (Maja prova adegna
anvant d’igl dar las gutellas ma el vot saveir navot)
Sandra Te ist betg vilo cun me.... ?
Tona
Ma igl mies tger unfant...... scu savessa.... ? Egn scu ia tgi è gist lipo
malapagna da chel dalla fotsch.... chel vesa igl mond cun tot oters
îgls... !
Sandra Franc..... ?
Tona
Gl’è uscheia, crei a me.... ! Mintgign duess veiver e neir salv tenor
agen gost...... !
Sandra/
Maja
Ma ègl chegl pussebel... ?
Tona
Naturalmaintg las mias tgeras.... ! E schi te ast ossa stibgia
psichologia viglia acceptar er chegl, igl mies tger unfant.... !
Sandra Angraztg bab.......alloura at possa er gist deir tgi tgi Bibi è e tgi nous
dus.........
|
Sm-FIS 1-1_Tge bel schi fiss normal_(sm)
|
rm-surmiran
|
-23-
Tona
.....e scu psichologa post er gist visitar manedlamaintg la testa da
chel Tobias...... ! Chel vot sacro sanct daventar mastral....... chegl è
segns tgi aint igl sies tscharvi funcziunescha betg tot an urden..... !
(rei tot dad ot e Sandra e Maja sa vardan, Maja sera demonstrativ
la clocca dallas gutellas, Annamaria aintra cun ena platta cun se
schambung, tgampiertg e salam ed en grond magiol bira)
A.M.
Ma tgau Tona..... bavegna a tgesa..... cò at vaia preparo la tia
marenda prefereida.... bun’appatet.... !
Tona
(varda cun îglungs segl plat) Tge ègl chegl.... !?
A.M.
En plat cun se las miglras tratgas e perfign caschiel d’alp.... !
Tona
Am vot tiztgintar.... ?
Maja
Ma chegl è la marenda tgi te ast igl pi gugent.... !
Tona
Matagn.... ! Chegl è la pi malsanga roba tgi te am sast sarveir.... !
Ma painsa scu tgi chel grass am stoppa las avagnas ed igl
cholesterin fò sagls ed ia tgapp igl proxim infarct......na, na......
A.M.
Ma schi tge vot alloura.... ? En toc pang cun se pantg... ?
Tona
Ma chegl è anc bler mender.... ! Na, an futur vivainsa angal ple sang
e cun chegl manegia «birchermüesli» d’ansolver, grang rot giantar
e rischmenlas crivas tschagna..... ! La verdura vign davent da subito
angal ple cotga ainten ava e sen tgern renunztgainsa digltottafatg... !
Las
donnas Pfui......... !
Tona
Egn tgi è gist angal mitschia malapagna da chel dalla fotsch... chel
so scu tgi el ò da veiver aint igl futur.... !
A.M.
Da grang rot..... ?
Tona
Gist uscheia... ! Ia meid drasticamaintg la mia veta....alla fegn
duessas anc dastgeir galdeir me en pêr onns.... ! Ed ossa vigna a ma
pattar giu, igl docter am ò cunsiglia da ma schinigier... ! (peglia or
dalla tascha en tarmenta cruzafetg ed igl penda ve dalla pare,
contaimpla chel faschond oraziun, vo, tots èn stupias)
|
Sm-FIS 1-1_Tge bel schi fiss normal_(sm)
|
rm-surmiran
|
-24-
A.M.
Ossa el sturn digltot.... !
Sandra Ma tge ègl cun bab... ? Mianc parola ò’l detg digl mies studium ed
ia va cartia tg’el am penda perchegl..... !
Maja
Para betg pussebel... ! Scu tgi chel ò sa mido... ! Ma chegl è gio....
prest lungurous.... !
A. M.
Nous vessan fatg pi scort agl deir tot dantant tg’el era schi mievel e
tot igl era dretg.....
Maja
......er tgi tgi è nia eligia mastral dantant tg’el fascheva cura....
Sandra ......er tgi tgi è igl mies futur om....
A. M.
......er tgi te ast antschet a luvrar an buteia, Maja....
Sandra ......ed er tgi igl sies migler amei ò mido parteida.....(sa vardan e
siva vardigl segl isch)
Tottas Chel sa mazza..... !
3.scena
Annamaria, Sandra, Maia, Franz, Tobias
(i scaligna, Franz aintra an vistgia cler, calzers e tgapela, spievel da suglegl,
zigarillo an bucca, el ò en ager arrogant e ridicul)
Franz
Tgau ansemen... ! Tgau tgerigna, te ist er cò.... ? (el dat en bitsch ad
Annamaria) El gio turno Tona..... ?
Maja
El è ia a sa patar giu en mument. Te post eir aint tar el ....ma angal
schi te ast nignas novitads tgi igl agiteschan se.... ! Chegl faschess
betg bagn agl sies cor... ! (ella antscheva a pachetar or la tascha da
Tona, peglia or ena bibla, Sandra sfiglia liaint e scassa igl tgea)
Franz
Stgisa Maja, ma sen da chels detagls saia piglier nign risguard... !
Igl noss nov mastral ed ia ischan vedlonder da far or d’uigl cò an
vischnanca..... ! (vo scu en cot cun cresta ad ot per steiva anturn,
fema la zigarra e tossa bravamaintg)
|
Sm-FIS 1-1_Tge bel schi fiss normal_(sm)
|
rm-surmiran
|
-25-
A.M.
Per scuar cun la scua gronda vez bagn en stradign.... !
Franz
Betg raschunga schi tgutg, donna.... ! Tar las nossas retschertgas èn
neidas alla gleisch ena massa tgossas tgi Tona veva zuppanto ve e
da chegl laschainsa igl nov mastral ed ia betg tras ple..... ! Tar nous
rigian urden e disciplina.... !
A.M.
Ia crei tgi te seias chel tgi trouscha ainten la merda digls oters e betg
igl nov mastral.... ! Chel è per furtegna curaschous, modern e stat
cun tots dus peis sen tera ed ò en caracter sincer....
Franz
Chegl sunga tot er ia, la mia tgera Annamaria... e perchegl vaia da
deir tot chegl ossa a Tona.... ed er tgi igl nov mastral vegia farmo
igl antier project da «Curtegns les bains»... !
Sandra Chegl era er neiras ouras..... ?
Franz
Chegl è politica.... ! E perchegl dastga Tona gist pattar giu igls
profils da biagier da chel pavillon per chella funtanga cun ava da
nitrat..... ! El ainten tgombra.... ?
A.M.
Spetga, ia vign gist cun te..... te ist schi en grobian e provotgeschas
igl proxim colp digl cor.... ! (von)
Sandra Siva tgi Franz ò mido parteida sast betg ple discorrer cun el... ! El
saglia anturn scu en mafioso e vesa davos tot cumplots e tschertga
angal ple da chels tgi paian betg taglia, putgants cunter igl ambiaint
ed oters malfatschants.... !
Maja
I vo betg ple dei ed el vign sessour tgi la sia donna igl ò mess se
cornas cun chel Isidor.....
Tottas
Dus
Chel vign or dalla sunga.... !
Tobias (i scaligna ed el aintra) Tgau ansemen.
Sandra Bibi,tge fast te cò.... ? (igl ambratscha e dat en bitsch)
Maja
(curtaschevel) Tgau Tobias.. ! Vignst angal a far ena viseta alla
tgerigna u ast puspe ena schleta novitad... ?
|
Sm-FIS 1-1_Tge bel schi fiss normal_(sm)
|
rm-surmiran
|
-26-
Tobias Tots dus.... ! Igl pi gugent faschessa angal ena viseta alla mia
tgerigna ma ia va da deir uffizialmaintg ena schleta novitad a
Tona... !
Maja/
Sandra Schi tge... ?
Tobias Amprova da metter ensatgi sot squitsch.... !
Maja/
Sandra Tgi ò fatg da chegl... ? (las donnas fon scu ringareia anturn el)
Tobias Tona ... !
Maja
Ma tgiso tge.... !
Sandra Na, mai e pomai.... !
Tobias Bagn, gist uscheia ègl.. ! El ò mess la gliout sot squitsch cun brevs
anonimas tgi pretendevan dad eliger el mastral tar las proximas
elecziuns.... !
Maja
Ma tgiso tge.... !
Sandra Na, mai e pomai.... !
Tobias Bagn, gist uscheia ègl... ! U tgi el fetscha public tgi paian betg taglia
sen tot u tgi untgan or las leschas da biagier... ! (el vign tot nervous
da chel curratem)
Maia
Ma chegl creist mianc tez.... ! E danonder sast ansomma tot
chegl... ?
Tobias Chegl saia da Franz, el è ossa la nossa cunsienztga morala... ! Siva
tgi el ò mido parteida el scu renaschia... ! El tgava ainten la merda
anfignen tgi el catta ensatge, nunimporta tgi tgi pertotga... ! Chel fò
da moralist tgi am vign gist las vungas...¨
Sandra Ma metter ensatgi sot squitsch..... igl noss bab.... ? Chegl creia ossa
tuttegna betg.. ! E digl reminent.... schi chellas brevs èn anonimas...
scu vot te saveir tgi mies bab ò las scretgas... ?
|
Sm-FIS 1-1_Tge bel schi fiss normal_(sm)
|
rm-surmiran
|
-27-
Tobias Igl postign Conrad ò cunsignia persunalmaintg las brevs agls
adressats... cun en bel saleid da Tona...... !
Maja/
Sandra Ma tge calöri.... ! (sa tschaintan)
Sandra E Franz è ossa chiaint e rachinta a bab tgi or da Curtegns dettigl
nign «Curtegns les bains»... ! Super...chel pover om tgappa gist igl
sagond infarct... ! (Tona aintra, vo steric anturn, tscheira fitgeida,
penda se en maletg da Nossadonna tgi el tigniva cunter igl brost,
Maja vo ve ed igl magna tar ena soptga)
Maja
Betg t’agitescha, Tona...... fò igl bagn e betg t’agitescha.... ! Varda,
chegl è franc tot betg schi nosch.... angal betg t’agitescha... !
Tona
Tgi dei tg’ia m’ agitescha se perveia da chegl.... ? Ia sung ansomma
betg agito... !
Maja
Betg.... ?
Tona
(patetic) Varda Maja, egn tgi è gist mitschia malapagna da chel
dalla fotsch, per chel èn otras tgossas pi impurtantas... ! Bung,
alloura dattigl nign li da cura, igl pavillon vign stratg giu ed er chegl
am è gist tuttegna... ! Igl pi impurtant è tgi ia gudogna chellas
elecziuns e davainta mastral... ! (tots èn quiets e sa vardan) Tge
ègl... ?
Tobias Ossa spera propi tgi te t’agiteschas betg mengia fitg....... ma ia sung
igl nov mastral.....
Tona
(saglia se) Tge.... ? Te.... ? En sozi..... ? En pover communist...... ?
Gist te..... ?
Maja
Tger Tona..... betg t’agitescha an chella maniera... !
Tona
(sa tschainta, quiet) Tgi dei tgi ia m’agitescha.... ? Ia na sung mianc
agito..... !
Tobias Betg..... ?
|
Sm-FIS 1-1_Tge bel schi fiss normal_(sm)
|
rm-surmiran
|
-28-
Tona
Na...... chegl am è schi lung scu lartg..... ! Alloura ist an nom da Dia
te igl nov mastral.... chels vignan schon anc a s’accorscher tge tgi
els s’on cargea a dies.... !
Tobias (ironic) Chegl am fò plascheir tgi te peglias chegl schi lev... !
Tona
Ma ia na sung betg uscheia...... perveia da me ni salvs e ventirevels
vusoters dus... !
Tobias (stupia) Danonder sast te ossa chegl da nous dus... ?
Sandra Ma chegl è ossa er tuttegna, Bibi..... ! Chegl è bagn super schi fò or
navot a bab tgi nous lagn maridar e star cò an vischnanca e darveir
ena atgna praxis... ! (peglia Tobias a bratsch)
Tona
(saglia se) Tge... ? Te cun chel.... ? Cun chel sabiot foz..... cun chel
lumpazi stibgia....cun chel......cun chel...Bibi.... ?
Tobias Painsa ve digl ties cor Tona... !
Tona
(sa tschainta puspe, fò enqual grimassa) Te ist gronda avonda... fò
gist tge diavel tgi te vot e mareida perveia da me tgi tgi te vot....
Sandra/
Tobias Angraztg bab... ! Vea Sandra, giagn...
Sandra Ma te levas anc igl deir ensatge perveia da chellas brevs
anonimas.....
Tobias Ma franc betg...... vea giagn ossa.... ! (von)
Maja
Tona, ossa vigna ansomma betg ple ordlonder cun te..... ! Tge at
mantga.... ?
Tona
Varda la mia tgera donna..... cura tgi egn scu ia è gist mitschia
malapagna da chel dalla fotsch....varda chel tot oter sen l’atgna
veta... ! Ed am è er tuttegna schi te lavouras sainza la mia
lubientscha gio siva d’en pêr emdas an buteia.... ! Chegl è tot
stupent ed ia sper tgi te seias cuntainta e tgi ties siemis geian an
vigour.... !
|
Sm-FIS 1-1_Tge bel schi fiss normal_(sm)
|
rm-surmiran
|
-29-
Maja
(desillusiunada) Te ast navot ancunter..... ? Ossa vaia propi ma
legro sen enpo dispetta perveia da chegl...... !
Tona
La veta è bler mengia curta per far alla ghera, tgera Maja.... ! Veiva
te scu tgi te vot.... ia sung ancletg cun tot.... !
Maja
Ossa tgapescha navot ple......ma chegl è propi planget lungurous
cun te... ! Pertge ist te tottaneneda en anghel.... ?
Tona
Schi egn è scu ia mitschia malapagna da chel dalla fotsch.....
Maja
(malpaztgainta e nervousa) Ceda cun chella litaneia.... !!!! (vo)
Tona
(tgapescha navot) Ma tge ègl ossa cun chella.... ?
4.scena
Tona, Annmaria, Franz
(Annmaria e Franz aintran)
A.M.
Ma Franz, ossa cala cun chella lira... ! Chegl interessescha betg
olma cun tgi tgi chel Isidor ò las sias amurettas... !
Franz
Me interessescha chegl......igl è donn e putgea tg’ins so betg ......ia
manetg......en putgea ègl chegl.... !
A.M.
Pulenta......te savoiras angal la sensaziun.... !
Franz
Sodom e Gomorrha... ! Fò las cornas a sia donna cun ena donna
maridada....... chella povra Margarita ed chel pover cornuto
dall’otra....... ! Chel fatg stoia sclareir e dalunga piglier las maserias
necessarias.... ! Curtegns duess restar ena vischnanca sobra..... er
schi vagn ava tschuffargneda da nitrat... ! Chegl sunga dabet alla
mia nova parteida... !
Tona
Siva da cura s’interessescha la pld per omens tgi savoiran sur la seiv
digls oters... ? Chegl ans vo aint sober navot tge e cun tgi tgi ensatgi
fò tgossas dubiousas.... !
|
Sm-FIS 1-1_Tge bel schi fiss normal_(sm)
|
rm-surmiran
|
-30-
Franz
La pld forsa betg..... ma la ps perfranc.... !
A.M.
Sast Tona, el ò mido parteida cura tgi te eras agl spital... ! (tots sa
vardan e fon betg mucs)
Tona
(fitg quiet) So, te ist damai ia ve tigl inimei... ? Super Franz.....propi
super.... te ist en veir amei...chegl stoia propi deir.... !
A.M.
Betg agitesch’at se, Tona......painsa ve digl ties cor... !
Franz
Gist uscheia....painsa ve digl ties cor... ! Chegl vo betg cunter te
persunalmaintg, Tona....ma ia va catto chint tgi la ps corresponda
bler pi bagn agl mies angaschamaint persunal e social per la nossa
vischnanca... !
A.M.
(nervousa) E chegl è bung uscheia...ubetg Tona... ? Igl mies tger
Franz è davento tot oter e chegl sen ena buna vart ed ia sustign
digltottafatg la sia politica...... ! Ubetg Franz... ? Vea no cò e nous
amblidagn chel tgutg Isidor.... alla fegn dattigl anc oter da far.... !
(el la varda tot stupia, sa tschaintan segl banc-pigna, ella igl
bitscha giu pitost nervousa,Tona varda tot sursto vers igl publicum)
Tona
Ossa am vo se la gleisch....... ! Ella è stada chella tgi ò litgia tureras
estras..... !
5.scena
Franz, Annamaria, Tona, Conrad
(Conrad aintra cun tarvatgs, vesa igls dus segl banc e reagescha betg sen
igls segns tgi Tona igl fò)
Conrad Tona, ooosssa tedla...... ! Ia va scuvert tgtgi tgi è la ffflomma da
chel Iiiisidor... !
Tona
(varda demonstrativ sen Annamaria e Franz e tossa) Chegl è ossa
franc betg impurtant.... ! Tgi s’interessescha per da chel detagls.... ?
Conrad Tgtgtgi..... ? Nnnnous iinteressescha chegl ffffitg.... ! La vvaschigna
da chel Iisidor ò gio vvvvasia ppplessas gedas chella tschimpforgna
a nnneir or dalla tgesa dad Iiiisidor.... !
|
Sm-FIS 1-1_Tge bel schi fiss normal_(sm)
|
rm-surmiran
|
-31-
Tona
(igl vot catscher or dad isch) Chegl è ossa bagn tuttegna.... ! Conrad
chegl interessescha propi nign.... vo ossa cun la tia posta..... !
Conrad Mmmma tge at mmmmantgigl tottaneneda.... ? Tgtge onigl fffatg
ccugl ties tscharvi aaint igl spital..... ? Ossa tedla eeenaeda.... chella
Annamaria è gio sssiva d’en ppppêr meis la tuschandra da chchel
Iiiisidor..... ! Tge dddeist ossa.... ? (igl dat en pugn aint dallas
costas)
Tona
Da vurdar eneda anavos...te tabalori.... !
Conrad (varda anavos, puspe sen Tona e fò ena dètga tscheira) Uiuiui...... !
Franz
(è lavo se, varda cun îglungs anturn, anclei planget) Tge ègl cò... ?
Te.... ? Cun chel..... ? E gio da meis....... ?
Conrad (tot stupia) Tge sssurpresa... ! Tgtge faschez vvvusoters cò.... ?
Franz
Annamaria, ossa vea or cugl marmogn.........ègl chegl propi veir... ?
Scu vaia angal mirito chegl..... ? (Annamaria igl varda cun tenuta
culpevla)
Tona
Tedla Franz..... betg vea narr perveida da chegl... i vala betg la
pagna.... !
Franz
Te stò bela salda.... te am fast neir l’anima verda cun igl ties sa
deportar mievel e bigott.... ! Tgi tigna or chegl.... ? Te tgappas igl
ties proxim infarct per spir betg leir s’agitar se..... !
Tona
Ma ia m’agitescha propi betg se ple, tger Franz.... ! La veta è bler
mengia curta per da chellas tgossas e midar sast te tuttegna navot... !
Franz
Te ast ena bela ideia tge tgi vign tot mido... !
Tona
Lascha star chegl....la tia testa vign veapi cotschna ed a tgi ègl gido
cun chegl. Ia at sa angal dar ena cunsegl......calm’at... !
Franz
Navot.... ossa viglia m’ agitar se e chegl tant scu tg’ia poss e nign
tgi am impidescha chegl..... !
A.M.
Franc...... ? Alloura antscheva...... !
|
Sm-FIS 1-1_Tge bel schi fiss normal_(sm)
|
rm-surmiran
|
-32
Franz
Donna, te ist ossa bel quietta.... ! Te vignst dalunga a tgesa cun me
....nous vagn anc da dar enpo a battungs chesta seira... ! Ed an
avigneir fast te puspe tez la glischiva... glez è ensatge tgi è sieir scu
igl amen an baselgia... ! (la peglia pigl mang e la steira or dad isch)
A.M.
(vers igl publicum) Politichers..... ! (von)
Tona
Conrad, te ist igl pi grond lemmel sot igl suglegl.... !
Conrad Mmmma ia na va nnnnigns îgls dddavos.... ! Pppertge ast ddetg
navot... ?
Tona
Ambleida... ossa savainsa tuttegna midar navot... ! Vo pi scort e
reparta la tia posta, alloura fast navot pi tgutg... !
Conrad (peglia or en pêr brevs or dalla tgascha) Cccò vaia anc en ppppêr
brevs iiimpurtantas tgi va gggist er davert.... ! Lllligia.... !
Tona
Igl mies tger Conrad, da chegl ins fogl betg.... chegl è cunter totta
morala.... ! Sera puspe chellas brevs ed an avigneir fast te la tia
lavour scu tgi totga....sainza metter igl ties nas ainten igls affars
digls oters... ast tgapia... ? Tgau Conrad... !
Conrad (igl varda giu stagn, giond) Ooossa lessa angal aaanc saveir tge tgi
chels on ffffatg cun chel ppppover schani aint iiiigl spital...... ?!
(avant tgi sorteir antoppa el Sandra, Tobias e Maja)
6.scena
Tona, Maja, Sandra, Tobias
Maja
Tona..... igl è sgarschevel....simplamaintg terribel.....nous stuagn far
ensatge.... !
Tona
Ma schi tge ègl.... ?
Maja
Igl pour Martegn se Sumvei lascha correr tot la puschigna aint igl
ual da davos Flex.... !
Tona
Ed alloura.... ?
|
Sm-FIS 1-1_Tge bel schi fiss normal_(sm)
|
rm-surmiran
|
-33-
Tobias Te stost dalunga telefonar agls pumpiers ed alla pulizeia e farmar
chel tschavat.... !
Sandra Cò ègl da far ensatge..... alla fegn ist te ainten suprastanza.... !
Tona
Ansasez sunga betg ple chegl....... ia demissiunesch... !
Tobias Ma franc betg gist oz.... ! Nous vagn d’ager ossa.... tot la puschigna
corra ainten la funtanga agl our digl gôt... !
Tona
Ma chegl amporta..... chella è gio da dei tschuffargneda da nitrat.. !
Tobias Ma te ist suprastant ed ast da far ensatge ancunter..... !
Tona
E te ist mastral....... vo tez sen las baricadas.... !
Sandra Ma chegl vo angal cugl ties sustign..... te ta canoschas or bler migler
tgi Tobias.... !
Tona
Ia sung ainten la pld... ! Chel sozi tgi teira pitost ve tigls verds duess
vurdar scu tgi el vign a freida sulet cun la tgossa.... !
Tobias (fò scu da neir vilo) Te ist ossa propi en testung da fegn fatg... ! Cun
te ins sogl betg discorrer..... e schi pains tgi Sandra vegia forsa irto
enqual «vartet» da te am vo’l gist igl gost dalla maridar.... ! (peglia
or igl anel ed igl patta dramaticamaintg a Sandra davant igls peis)
Sandra,
am
displai
fitg......
ma
ia
romp
la
nossa
ampurmessa....uscheia en seir saia betg duvrar.... ! Tgau... ! (vo)
Tona
Ma tge ol..... ?
Sandra (sa tschainta e metta la bratscha sen meisa e posa se la testa)
Oh.....ossa am ol banduno perveia da te.... ! La mia grond’amour am
lascha star perveia dalla tia testunga....chegl surveiva betg..... ! (ins
ò da s’accorscher tgi vign surfatg)
Tona
Ma la mia tgera glioirigna..... tge ègl ossa capito... ?
Sandra (bargiond) Ia am sagett giu.... !
Maja
Ossa ast la merda.....veis tge tgi te ast cumbino.... ? Ella az vot
piglier la veta.... !
|
Sm-FIS 1-1_Tge bel schi fiss normal_(sm)
|
rm-surmiran
|
-34-
Sandra (bragia anc pi fitg) Ia vign am niantar ainten la funtanga... !
Maja
(la dat en cuffel) Chella è bler mengia bassa... !
Sandra Igl lai.....igl lai.....ia ma niaint aint igl lai.... !
Maja
Ast santia....ella vot sa niantar aint igl lai.. ! E chegl angal perchegl
tgi te vot furar tras la tia testa... ! Te ist adegna schon sto en testard
ma alla fegn ast adegna fatg ensatge.... ! Ossa ast angal ple igl
temperamaint d’ena pilla da durmeir ed am vast sen la nerva cun igl
ties cumportamaint da sontget.... !
Sandra Igl mies tger Tobias... ! El am ò simplamaintg banduno perveia da
mies bab.....huhuhu..... !
Maja
Ast ossa santia... ? Chegl dat puspe baitems an vischnanca... ! La
puschigna corra ainten la funtanga, a tia feglia scappa igl om ed a
me vol planget suror igl fel, angal perchegl tgi te ist cò scu en
pangalatg e fast navot...... !
Sandra Tge barvogna marscha.... !
Tona
(varda sursto sen las dus donnas, alloura leva el se, teira se igls
givis, patta anavos la testa, teira aint igl vainter e teira se las
tgotschas e fò tscheira decisa) Chegl am mantga gist anc... ! A Tona
è anc mai nign tgi ò detg tgi el seia en tgaiatgotschas... ! Tge vign
ansomma andamaint a chel schlamper d’en sozi.... durant la mia
absenza vign el simplamaintg mastral, lascha sbuar igl mies
pavillon, surmagna igl mies migler amei da neir ainten la sia
parteida, fò bels îgls alla mia glioirigna e siva az fol or digl
polver.. ! Te angal spetga igl mies furber..... Tona ò betg anc fitto
cun te... ! (scu en tor rabgianto saglia el or dad isch, Sandra cala
dalunga da bargeir, ella e Maja sa vardan starmantadas)
Sandra Ia crei tgi seian eidas gliunscha avonda chest’eda... !
Maja
Creist.... ? El fascharo bagn betg gist harakiri cun pover Tobias... !
(chior ins sainta las vouschs da Tona e Tobias)
Tobias Mel stino.... !
Tona
En pêr anturn las ureglias at dunga... !
|
Sm-FIS 1-1_Tge bel schi fiss normal_(sm)
|
rm-surmiran
|
- 35 -
Sandra (vot eir or dad isch, Maja la tigna anavos) Betg totga aint igl mies
tgerign, schiglio.......
Maja
Stò cò...nous vagn fatg la nossa part....ossa dependigl da ties bab e
digl ties Tobias.... (las vouschs vignan adegna pi otas) ......u creist
tgi vegian propi dad eir..... (Sandra la tigna anavos)
Sandra Ast te schon eneda lia far pascha tranter dus tors rabgiantos...... ?
Tobias Idiot..... !! (las dus donnas vardan an panica sen igl isch, igls dus
omens aintran a bratsch)
Tona
So, chegl vessans liquido...nous vagn discurria or igl problem... !
Sandra Cun chel tung... ?!
Tobias Ties bab anclei angal chella tonalitad.....aua.... (Tona igl ò largea
ena paeda)
Tona
Da prancepi vez vusoters la raschung.... ! L’ideia cun chella
funtanga è propi mecta sturna ed igl noss cumegn dovra gliout
giovna alla testa.... ! (vo per la clocca vinars e magiols e metta se)
Sandra Chegl è ossa ia spert.... !
Tobias Tona ò via aint tgi an sasez ègl gist tuttegna ainten tge parteida
tg’ins è, basta tgi vigna vurdo tgi geia bagn a tots an vischnanca, agl
ambiaint e tgi vigna procuro per pups...... !
Tona
Per chels ischas ossa vusoters dus responsabels.......ia va oter da
far..... !
Tobias Tot a sies taimp.....ossa vign scu amprem vurdo da far rughel an
cumegn e cantun..... e chegl sen veias legalas.........(untga or alla
paeda da Tona).....e chellas paedas post er gist amblidar an
futur....ast ancletg... ?
Maja
Cò sunga platta....... tgi ò mido meini agl mies om.... ?
Tona
Varda tgera Maja, egn tgi è gist malapagna mitschia da chel.....
Tots
Tona..... !
|
Sm-FIS 1-1_Tge bel schi fiss normal_(sm)
|
rm-surmiran
|
- 36 –
Tona
........chel vign pertschert tgi ins contanscha las fengameiras angal
cun forzas uneidas....nunimporta da tge calour tg’ins è......ubetg
Tobias... ?
Tobias Cò ast raschung tger seir..... !
Sandra Strousch da creir....el è puspe normal...... tge miracla.... !
Maja
La miracla da «Curtegns les bains».......... !!!??
Tots
Viva ansemen.... (dolzan igl magiol e bevan)
Tenda
FEGN
|
Sm-FIS 1-1_Tge bel schi fiss normal_(sm)
|
rm-surmiran
|
Sm-FIS 1-2
Tge bela vet’è
chella…!
Cumegia an dus acts da Barbara Fischer
Translaziun surmirana da Pina Iseppi-Uffer
Formatiert: Rechts
|
Sm-FIS 1-2_Tge bela vita è chella_(sm)
|
rm-surmiran
|
-2-
Persungas:
Fritz,
pour
Regula,
sia donna
Gion,
lour fegl
Teresa,
sora nubila da Regula
Bianca,
nova vaschigna, poura bio
Flora,
sia feglia
Juan Hernandez Diaz
Mendoza Alvarez,
om fitto se da Sevilla
Li d’acziun: steiva da pours
Simpla steiva e stanza da magler d’en tigneirtgesa puril. Sorteidas sanester, dretg e damez.
Fanestra davos ainten la pare. Mobiglia tenor gost dalla reschia.
Cuntign:
Fritz e Gion on fundo or da lour bagn Cadra avant en pêr meis ena cuminanza da generaziuns
e siva da chegl rigia malapasch. Nign so far dretg a l’oter e da chegl pitescha surtot la
mamma. Tiers tot ò igl bab stratg ena muscla dalla tgomma e so betg far scu tgi el less e
perchegl ò el schleta luna.
La nova vaschigna, en’anterioura donna d’affar, ò surpiglia cun sia feglia en travagl bio e
mossa curiousas practicas da luvrar. Chegl simplifitgescha er betg la convivenza.
Siva dad en pêr emdas veiva er la sora nubila da Regula cun els a Cadra. Ella vess gia da star
angal 1-2 emdas ed ella vign cun la vigliadetna adegna pi curiousa. Ed ossa cumpara anc en
Spagnol gioven ed attractiv ed i vign suspecto tgi chegl savess esser en tuschander da Teresa
– dètgas turbulenzas sen Cadra èn programadas!
|
Sm-FIS 1-2_Tge bela vita è chella_(sm)
|
rm-surmiran
|
-3-
1. act
1. scena
Fritz, Regula
(igl bab schea cun ena tgomma lieida aint sen igl canape cun ena gasetta ainta mang, tgi el
peglia se e metta giu an en cuntign cura tgi el discorra cun sia donna. Chella corra da
tgadafi an steiva e metta meisa per ena marenda cun giasts)
Fritz
Chegl am dat sen la nerva, sappramostas aint..!
Regula
Ossa angal nignas agitaziuns.
Fritz
Ia vi m’ agitar se…. ! Ò chegl ossa propi stuia esser… ?
Regula
Ins so betg esser uscheia… !
Fritz
Ia bagn… !
Regula
Ins ò bagn d’anvidar aint eneda igls novs vaschigns… !
Fritz
Ma stgisa….chellas vessan gia d’anvidar aint nous e betg igl cuntrari… ! Ellas
èn cò da nov e vessan gia d’aveir tanta maniera da sa preschentar scu
ampremas… !
Regula
Chellas reivan se dalla bassa……forsa canoschan ellas betg chel usit… !
Fritz
Te las ast mess pang e sal davant igl isch e las beneventadas…e chellas on
mianc reagea sen chegl. Tge maniera ègl chegl… ?
Regula
Forsa onigl betg gia peda…
Fritz
….per enzichel maniera ins ogl adegna peda… !
Regula
Chegl seia da chellas pouras bio modernas vaia santia… ! Chellas èn enpo
otras, mattagn… !
Fritz
Ia va er santia tgi ellas vegian angal a tschains igl bagn da Gusti e betg cumpro
el… ?
Regula
Tgi ensatgi vot ansomma surpiglier uscheia en travaglet… ? Chegl na tanscha
ni per veiver ni per mureir.
Fritz
Alloura svaneschigl bagn spertamaintg puspe…. ! Tge mettas ansomma sen
meisa a chellas visitas… ?
Regula
O…angal ena pitschna marenda…tgampiertg, salsizs, caschiel…..ovs da nossas
gaglignas, pang fatg sez…..chel saro betg propi bio…ma frestg or da
furn….Chegl saro bagn avonda…. ?
|
Sm-FIS 1-2_Tge bela vita è chella_(sm)
|
rm-surmiran
|
-4-
Fritz
Chegl è ple tgi avonda… ! En toc pang vigl ed ena liongia setga vess er
tanschia schi chellas on mianc la creanza da sa preschentar…. !
Regula
Ossa cala cun chella lira…..ellas varon gia oter da far… !
2. scena
Fritz, Regula, (Gion)
(Gion sbrigia chior)
Gion
Bab… !
Fritz
(sbrigia an direcziun fanestra) Tge mantg’igl ossa puspe….. ?
Gion
Qual tgar vaia da piglier ossa per carger las runclas… ?
Fritz
Peglias igl grond per tgi tanscha… !
Gion
Ma la pare da mang sanester è rotta e te ast betg anc la cuntscheida…
Fritz
Alloura peglias igl pitschen e dumondas agl vaschign per en sagond tgar… !
Gion
Tge ast detg… ?
Regula
(sbrigia or da fanestra) Vea aint…chegl è gio terribel chel sbrigem anturn… !
Gion
Va betg peda….egn ò bagn da luvrar schi igl bab stat angal segl canape…. !
Fritz
Tge impertinenza…. ! (saglia se e sbrigia or da fanestra) Tigna a mustrign la
tia bucca mallavada…. !
Regula
El manegia betg uscheia….
Fritz
Post esser franca tgi chel manegia chegl uscheia… ! Ia m’amposs navot schi va
fatg mal alla tgomma, u forsa bagn…. ? (or da fanestra) La mesadad digl
travagl è tia…. !
Regula
(suspeira) Siva tgi vez fundo chella cuminanza da generaziuns vign angal ple
do bratgs cò tar nous… !
Fritz
Ma chel crei tgi el vegia invento igl polver…el faschess migler a piglier en
exaimpel dalla mia experientscha….. !
Regula
Ma el è gioven ed ò da far sez las sias experientschas……
Fritz
……pero betg segls costs dalla mia nerva strapatscheda….. ! Schi vo anavant
uscheia vigna per mies fatg…. !
Regula
(ironic) Chegl deist aglmanc diesch gedas an de…… ! Sast mianc noua eir…. !
|
Sm-FIS 1-2_Tge bela vita è chella_(sm)
|
rm-surmiran
|
-5-
Fritz
Scu fissigl cun Timbuktu… ? È chegl gliunsch avonda…. ?
3. scena
Teresa, Fritz, Regula
(Teresa aintra, ella ò ca. 60 onns, fò tott’urela exercecis da yoga dantant tgi ella discorra,
ella è ena donna quieta)
Teresa
Tge sbrigiamaint ègl cò…. ? El puspe lipo igl tor….. ?
Regula
Na, la cuminanza da generaziuns ò puspe discussiuns pi grondas sur digl tema
qual tgi seia igl pi grond tabalori….. !
Teresa
Damai navot da nov… ! Vusoters vessas urgentamaintg da cattar la vossa
pasch interna….pir alloura savez er realisar ensatge da vaglia…. !
Fritz
Ia n’am lasch betg zappar giu pigls îgls-giazla da chel mutschignous…. ! Er
schi el ò amprendia diesch gedas mechanicher da maschinas agricolas...
perchegl ò el tuttegna betg ideia scu plumager atgavegl las ballas da strom… !
Regula
Ea, chella ploma è crudada ansemen oz andumang…
Fritz
(dat en bratg) Tge…. ! Chegl vaia savia…. ! Ia igl va detg da neir mintgatant
giu digl tgar a vurdar schi la ploma seia gista…….ma na, el so tot migler e
plumegia e plumegia e plumegia………sacramostas aint…. !
Teresa
El ò er da far las sias experientschas….el ò anc da survagneir igl
sentimaint…. ! I vo en taimp anfignen tgi el ò la balantscha interna…. !
Fritz
Chel faschess pi scort a cattar la balantscha dalla ploma da ballas da strom.. !
Sapperlostas aint…vaia ossa da plumager mez chellas ballas….cun la mia
muscla an paglia…. ?
Teresa
Vusoters dus vez da tschartger ansemen chella veia tgi vo bagn per tots dus… !
Chegl è en lung process igl mies tger Fritz…. ! Ena cuminanza da generaziuns
schleia betg igl conflict da generaziuns…chegl vaia adegna detg…. !
Fritz
Las tias sabientschas naras vaia gist anc basigns…. ! Quant dei ans vot anc
occupar la tgombra da giasts…….. ?
Regula
Ma Fritz…. !
Fritz
Tge Fritz… ? Te vevas dumando da pudeir star per en curt taimp cò tar nous,
ed ossa èn chegl….. (varda sen l’oura e siva segl calender ve dalla
pare)…..dus meis tgi te tschaintas ve dalla nossa meisa…..tgera chinada….. !
Taresa
Sorry, ia va betg anc savia vender la mia finca a Mallorca…igls taimps per
vender imobiglias èn betg gist bungs…. !
|
Sm-FIS 1-2_Tge bela vita è chella_(sm)
|
rm-surmiran
|
-6-
Fritz
Ma te stessas franc bler pi bagn sen la tia finca…. !
Teresa
Ma lò na saia betg star…..chella vaia do a tschains ad en Mario Da
Pinto……per tgi vigna aint en pêr raps…..at sunga forsa ainta peis……. !
Fritz
Schi te vot saveir la verdad….ea… !
Regula
Fritz…. !
Fritz
Tge, Fritz…. ! Cala cun chel Fritz… !! Uscheia ègl… ! Schi ella gidess
aglmanc enpo an uigl u sen igl fons……ma ella fò ansomma anvot… !
Regula
Ma ensatge ve digls costs paia ella tuttegna….stgisa Teresa…siva tgi el so betg
sa muantar ò’l ena luna scu igls portgs…. !
Teresa
Tger Fritz…scu anterioura pulizista vaia maltrato pulitamaintg igl mies
corp… ! Chegl vot deir tgi ossa vaia da far attenziun tgi igl mies dies stetta
adegna an balantscha… ! Ia va d’am schinigier… !
Fritz
Ed ia va mal alla tgomma e va er d’am schinigier… !
Teresa
(ironic) Ins vei….. !
Regula
So, ossa cale cun chellas dispettas…. ! Am tanscha schi Gion e sies bab èn
adegna anavant alla tgavela.. ! Digl reminent vignan ossa visitas ed ia sper tgi
saptgas sa depurtar scu gliout civilisada…. !
Teresa
Schi tgi reiva… ?
Regula
Las nossas novas vaschignas…anteriouras donnas d’affar…ni ensatge
sumigliant… ! Ellas on fatg en curs alla svelta d’agricultura…tgi uscheia
ensatge è ansomma lubia….?
Fritz
Ena barvogna marscha ègl chegl….i vign angal fatg cugliunareias…. !
Regula
Basta ossa…. ! Ia va anvido chellas dus donnas per las amprender a canoscher
eneda… !
Teresa
Dus donnas…. ? Forsa dus lesbas… ?
Regula
Te ist en gaffen impussebel… ! Ia va santia tgi seia mamma e feglia….tottas
dus sainza om… !
Fritz
Dus citronas setgas…. ! Am resta er spargnea navot… !
|
Sm-FIS 1-2_Tge bela vita è chella_(sm)
|
rm-surmiran
|
-7-
4. scena
Gion, Regula, Fritz, Teresa
(Gion aintra da sanester)
Gion
Hei, oz vaia fatg agl chatten cun Fabiana sen facebook… !
Regula
Scu vogl cun ella… ? Ò ella detg cura tg’ella turna…. ?
Gion
Pigl mument betg…ella ò survagnia ena angaschamaint a Bengaluru…. (sa
tschainta e sa serva da chegl tgi è sen meisa)
Fritz
Tge…noua ella…. ? Noua ègl chegl…. ?
Gion
Ensanouas aint igl sid dall’India. Manevel da Sri Lanka…. !
Fritz
Alla fegn digl mond ò mia feglia dad eir a cantar las sias canzungs…. ! Betg da
creir … ! Pertge ò ella betg simplamaintg savia maridar en dretg pour grischun
e basta…. !
Gion
Chegl è navot per ella… ! Lascha veiver ella la sia veta schi ella è cuntainta
uscheia…. !
Regula
Donn tgi ella è betg cò… ! Teresa te vessas la caschung da discorrer spagnol
cun ella….ia saint schi gugent chel lungatg… !
Teresa
Chegl post te gist amblidar…cugl mies spagnol fatscha paca bravura…. ! A
Mallorca prest tots tgi discorran tudestg da scritgira… !
Fritz
Chegl è betg da star stupia…l’antiera insla è inondada da Schvobs, inclusiv
crut asch, biera e «Wurstels»….. !
Gion
Digl reminent bab, egna dallas vatgs vo zoppa davant da mang dretg… !
Fritz
Schon puspe…. ! Tgenegna… ?
Gion
Aaaa….chella sainza cornas….
Fritz
Las nossas vatgas èn prest tottas sainza cornas….. ! Ia vi saveir la nomra…
Gion
Ma scu vaia da tigneir andamaint tantas nomras….. !
Fritz
E cò ogl adegna nom tgi igls vigls ambleidan tot…. ! Bung, alloura vigna mez
a vurdar… (vo or)
Gion
Post er gist eir a sular or….. ! (rei)
Regula
Chegl è betg legher…. ! Spetga, Fritz….ia vign gist a gidar…. ! (a Gion) E te
calas ossa da magler, schiglio vainsa navot ple per las visitas…… !
|
Sm-FIS 1-2_Tge bela vita è chella_(sm)
|
rm-surmiran
|
-8-
Gion
Chella cuminanza da generaziuns am costa igl davos nerv…… !
Teresa
(sa tschainta dasper Gion ed antscheva er a magler cun totta quietezza) Gl’è
betg simpel cun ties bab, ubetg….. ?
Gion
El crei tgi el seia igl migler pour digl antier Grischun…. !
Teresa
Aha, schi modest…. ? Avant scheva el tgi el seia igl migler pour dall’Europa
centrala…. ! (ella rei)
Gion
Chegl è betg legher !!!......Creist tgi chel faschess eneda ensatge da nov tg’ia
propon…. ? El so adegna tot pi bagn…tot..tot…tot… !
Teresa
El ò anc d’amprender chegl….gl’è betg schi simpel da midar tot siva da 40
onns.. ! E te ast er anc d’amprender tgi te sast er anc amprender ensatge da ties
bab… ! (Gion varda s-cheptic e Taresa rei)
Gion
Te angal rei…te ist pigl solit gliunsch davent e t’ampipas da tot…. ! E
schiglio….scu ast te ansomma… ?
Taresa
Super…. ! E sast tge Gion….ma chegl deia angal a te….ia sung
m’inamurada… !
Gion
Na…. ?!
Taresa
Bagn…. !
Gion
Ègl en Spagnol…. ?
Taresa
Ea… !
Gion
Ma chegl è stupent… !
Teresa
(vign dalunga seriousa) I dat angal en problem….
Gion
El ò nigns raps… !
Teresa
Glez er….ed el è…..ah….el è betg en dretg Spagnol….el è en Talianger tgi
veiva gio dei a Mallorca….
Gion
E tge anc….. ?
Taresa
El è mecta pi gioven tgi ia ….. (Gion varda supspectous se per
ella)….damai…..mecta bler pi gioven…… (Gion vign pi manevel)….bler, bler
pi gioven….. !
Gion
Ta manegias tranter 10 e 30 onns pi gioven….. ? (Teresa fò casche)
Pulit….mianc schi mal…. !
|
Sm-FIS 1-2_Tge bela vita è chella_(sm)
|
rm-surmiran
|
-9-
Teresa
Ia ma saint puspe giovna e veiva scu anc mai… ! Ia va adegna cartia tgi per me
seia la veta gio prest a fegn….. !
Gion
O jemine…. !
Teresa
Ma cun Mario ègl sa mido tot…… ! Am para chi e lò tuttegna enpo curious tgi
uscheia en bel gioven ò plascheir d’ena scatla viglia scu ia. An mia vigliadetna
ègl pero da piglier chegl tg’ins catta, tge manegias…. ?
Gion
(marmogna ainten la barba) Ah….hmmm…..ia sa betg……
Teresa
Ubetg, a ties bab deist navot….ed er betg a Regula….. ! Chels èn schi da moda
viglia e faschessan en nara teater…. !
Gion
Nign problem, Teresa…… ! E sast tge…. ?
Teresa
Na, tge… ?
Gion
I crei tg’ia vegia er m’inamuro…. !
Teresa
Na, rachinta…. !
Gion
Ia la canosch betg anc dei….ella fò en misteri or dalla sia derivanza….ia crei
tgi seia ena Turitgesa. Forsa dattigl ensatge or da nous dus….
Teresa
Ma tge flott….chegl am fò plascheir per te…. !
6. scena
Fritz, Regula, Teresa, Gion
(Regula e Fritz aintran)
Fritz
Gl’era la nomra 4569 ed ia va do rughel ad ella….Te ast d’amprender anc ena
ploma junior…. !
Regula
Fritz… !
Fritz
Tge Fritz…..? Cala eneda cun chel Fritz…. !
Gion
Lascha angal mamma…ia sung diso… ! Cun bab ègl impussebel da luvrar
ansemen… !
Fritz
Ossa tedla eneda…….(i scaligna da sturn)
Teresa
Ma tgi ègl chegl ossa da chellas ouras…. ?
Regula
Ègl ensatgi tgi am tedla ansomma tiers… ? Ia va anvido igls noss
vaschigns…chegl vaia detg da dei…. ! O na….ossa am vez maglea se prest
tot….. !
|
Sm-FIS 1-2_Tge bela vita è chella_(sm)
|
rm-surmiran
|
-10-
Fritz
Ah ea, chellas dus tschimpforgnas digl nov bagn puril bio…. ! Chellas on tottas
dus anc nign om…chegl fiss ensatge per te Gion… ! (rei)
Gion
I chint tgi dovra te per tschartger ena marusa…. ! Chels taimps èn passos…
Teresa
Ma ia va cartia tgi chegl seia dus lesbas… ?
Regula
Ma chegl è nign tgi ò detg… ! E dei gio navot an chella direcziun…..ia vi far
nignas figuras…. ! (ella derva igl isch)
7. scena
Juan, Fritz, Regula, Gion, Teresa
Juan
(aintra, en bel gioven spagnol, adegna cun en surreir sen fatscha, porta ena
pitschna tascha) Buenas dias, segnores y segnoras…. !
Teresa
Olla… !
Juan
Que bueno… ! Es espagnola…. ?
Teresa
Ia…. ? Na, na….soy Suiza…. !
Fritz/Regula (vilos)… Hallo….. !?
Juan
Ustedes son los padres de Fabiana…. ? Mucho gusto… ! (el ambratscha tots
dus entusiastic, a Fritz plai chegl ansomma betg)
Fritz
Ossa angal planget….Tgi ischas vous e tga faschez cò…. ? Teresa translatescha
a chel schlamper chegl tg’ia va detg….chel am ò prest stranglo…. ! (Regula è
fatschentada da metter nov damagler sen meisa e far rughel)
Teresa
Ah….igl mies spagnol…..è un poco ia a perder…..chegl vaia gio detg……Ia sa
surtot taliang…. !
Juan
Nessun problema, segnora…….ia parlare un po rumantsch ed un po italiano e
spagnolo e noi intendes mui bien….. ! Mies nom Juan Hernàndes Diaz
Rodriguez Mendoza Alvarez… !
Regula
(è tot incantada digl bel gioven) Ma pussebel….. ?
Juan
Sono bun amei da figlia Fabiana…. Fatto conoscenza a Sevilla…dove
trabachar Fabiana e ia…. !
Regula
Tge tgi vous schez betg tot….. !
Juan
Ho fatto uno viaggio pequegno da Italia an Suiza e far ossa piccolo stop tar los
padres de Fabiana e domani andare a Sevilla…. !
Regula
Tge tgi vous schez betg tot….. ! (tots vardan fascinos sen Juan)
|
Sm-FIS 1-2_Tge bela vita è chella_(sm)
|
rm-surmiran
|
-11-
Juan
Visita di Juan Hernàndes Diaz Rodriguez Mendoza Alvarez non fare
piacere….. ? (Juan è amparmalo)
Regula
Bagn, bagn…..mucho, mucho…. !
Fritz
(enpo vilo) Ma chella visita è enpo anetga… ! Fabiana ò detg ansomma anvot
da chegl… !
Juan
Ma è una sorpresa…. !
Regual
Ma uscheia ensatge…ia sung tot confusa…. !
Teresa
Siamo tots confus….normal ischans betg uscheia……. ! Pigle plaz…fare una
piccola merenda, ha….. ?
Regula
Ma naturalmaintg…pigle plaz…signour Sevilla….. !
Juan
Muchas gracias, segnora Reguuuula….. ! Me alegro mucho… ! Gracias.. ! (el
peglia igl mang da Regula e dat en bitsch)
Fritz
(teira davent igl mang) Ossa angal betg surfar……chels dall’America
lategna…gist da lipar…. ! (tots sa tschaintan, i scaligna)
Regula
Chegl è ossa speranza las nossas dus vaschignas…chellas veva tot amblido per
spir Mendoza Alvarez da Sevilla….. ! (vo a darveir igl isch)
8. scena
Tots
(Bianca e Flora aintran,Flora è vistgeida chic e Bianca pitost inconvenziunal,
bio an langa e mangola, nateira pur)
Tottas dus
Buna seira…. ! (Gion è tot stramia vasond Flora, chella ò da retigneir igl reir)
Regula
Buna seira….chegl è bel tgi ans faschez eneda ena visita… !
Bianca
Ea, ea…chegl vainsa prest stuia, ni betg…. ?
Regula
Stuia…. ? (amparmalada) Tar nous è nign tgi stò far ensatge….. !
Bianca
Ma vous ans vez prest sfurzo da neir…..chegl ans tigna angal davent dalla
lavour…..ma ossa ischans cò…ins vot er betg esser uscheia….. !
Fritz
(ironic) Ma chegl è propi bel da vusotras tgi vez fatg chella fadeia…..scu
savainsa angal far bung chegl….. ?
Regula
Fritz…. ?!
Fritz
(an tanta rabgia) Ossa cala eneda cun chel nuranta Fritz….. !
|
Sm-FIS 1-2_Tge bela vita è chella_(sm)
|
rm-surmiran
|
-12-
Bianca
Vez forsa en problem cun me… ? (Fritz fò ena grimassa se per ella)
Flora
Digl reminent….ia sung Flora… !
Gion
(vilo) So, so…ed ia sung Gion….igl gioven digl vigl…tgau…. ! (el e Flora
vardan curious l’egn se per l’oter)
Bianca
Vous ischas Gion… ? Tge nom nurant…. !
Regula
Chel nom è puspe da moda…. !
Bianca
Ea, tots on puspe nom Gion, Giatgen, Tona, Emma, Leza….igl mender è pero
Lurintg…chegl è betg en nom…. chegl è ena malsogna…. !
Flora
Ia cat chegl en fitg bel nom……. (ella varda adegna pi intensiv sen Juan, chegl
tgi gritintescha betg pac Gion)
Juan
Er Flora es mucho guapa….muy guapa
Teresa
(translatescha) Chegl vot deir fitg belign……
Bianca
Bagn damai….angraztg per l’invitaziun….Vous ischas damai igl patrung-
tgesa… ?
Fritz
Gist uscheia… ! E vous ischas chella donna d’affars da Basilea tgi vot sa
svilupar tar nous sen la campagna an direcziun bio-dinamica…. !
Teresa
Vous s’interessez per esoterica…. ? Interessant…..sen chella lengia sung’er ia
e nous ans tgapign franc bagn e …
Bianca
(interrompa anetg)…..franc betg….cun da chellas filistoccas saia antschever
navot…. ! Luvrar è la mia devisa e betg sgular ainten las neivlas e lascher dar
l’ora pigls lareschs…. !
Teresa
Ma scu ruschanez cun me…. ?
Flora
Angraztg fitg per l’invitaziun…nous vagn gia grond plascheir.. ! Igl voss bagn
è propi bel e grond… !
Regula
Angraztg… ! Vez catto igl pang e sal tg’ia veva mess davant voss isch…. ?
Bianca
Ah…da vous era chegl… ?
Regula
Chegl vaia fatg gugent….scu pitschen regal da bavegna… !
Teresa
Pang e sal montan veta….sainza sal so igl carstgang betg exister ed ia crei
tgi…..
|
Sm-FIS 1-2_Tge bela vita è chella_(sm)
|
rm-surmiran
|
-12-
Bianca
….chegl ins saptga vurdar da tge mang tg’ins viglia…. ! Cun da chellas
firlifanzas esotericas saia antschever navot… ! Digl reminent….la tgora ò litgia
se igl sal ed igl pang ò gusto bagn agl noss lama… ! (Regula vo ampermalada
an tgadafi e Gion e Teresa sa tschaintan segl canape e scutignan)
Juan
Vous er essere agricultora come los padres de Fabiana…. ?
Flora
Mia mamma vot gudagner igl pang da mintgade cun trekking da lamas e cun
latg-tgora…..I vo navot sur bio per ella….. ! Ia sa betg schi chegl vign a
funcziunar……Ed ella è betg angal donna d’affar …..ella era la schefa d’ena
gronda banca …..aua…. ! (Bianca ò do ad ella ena paeda sot meisa)
Fritz
Schefa d’ena banca….. ! An nom da tot igls sontgs…..er anc chegl….. !
Bianca
Vez en problem cun chegl…. ?
Gion
El è adegna schi scharmant…. !
Teresa
Tge vez schiglio ainten igl grond clavo da Gusti, noua tgi l’armainta era
aint…. ? Lo arda adegna schi dei la gleisch la seira….. ?! I nirossas betg a
cultivar tgoven (Hanf)….. ?!
Fritz
(rei da gost) Tgoven…. ? Ma franc betg…. ! Tgoven…. !?
Bianca
(malizious) Ma varda no….nous nign survigiladas….. ? Interessant…. !
Naturalmaintg tgi nous vagn navot da far cun da chellas robas…..ia amprov da
trer novas sorts da furmantung. Per chegl dovra blera gleisch ed er ena tscherta
temperatura……ma chel furmantung è fitg sang….. !
Fritz
(sprezzond) Bio…. !!!
Regula
(vign aint da tgadafi) Ma sa tschante ossa…..ossa dattigl finalmaintg ensatge
marenda… !
Fritz
(scutigna se per Regula) Varossas bagn betg piglia igl migler vegn se da
schler…. ?!
Bianca
Angal nigna tema…..ia na bev an mintga cass nign vegn….ia sung strict cunter
igl alcohol da tge sort tgi seia….. !
Fritz
Chella ò bagn adegna las ureglias gizzadas…. ! Do no…. ! (zoppegia ve tar la
meisa e peglia la clocca e metta se vegn a tots) Gion…vo an tgadafi per en
crug ava digl ditschung per la banchiera….. !
Teresa
Spetga…ia vi at gidar….. ! (ins sainta davos igl isch «tschavola marscha»)
|
Sm-FIS 1-2_Tge bela vita è chella_(sm)
|
rm-surmiran
|
-14-
9. scena
Regula, Fritz, Bianca, Flora, Juan
Regula
(tossa fitg per far sursanteir la tschavola marscha) Pigle e magle, betg fasche
cumplimaints…. ! Cò vainsa tgampiertg…e deplorablamaintg nignas liongias
ple…..ma anc enpo salametti e…….
Bianca
……angraztg, ma nous magliagn nigna tgern…. !
Fritz/Regula Ansomma nigna …….. ?
Flora
Ma ia sagess guent en toc tgampiertg e…….
Bianca
( dat a Flora giu per la detta) ….nigna tgern…. ! Nous catagn chegl disgustous
scu tgi ins murtirescha igls animals cun chella tratga d’animals an massa ed alla
fegn vignan tot manos tigl mazler……anormal e pervers…. ! (Fritz sbarboglia
e varda nosch sen ellas, fò en ov or digl cros)
Regula
Alloura forsa enpo caschiel…. ?
Bianca
Franc betg…….nous ischans digltottafatg veganas….. !
Fritz
Vega……tge….. ?
Bianca
Veganas…..! Nous maglagn navot tgi dereiva d’en animal…. !
Fritz
Alloura muriz pi gugent dalla fom….. ?
Bianca
Noua magliagn naturalmaintg blera verdura, salata, fretga, soia e da chellas
tgossas…. ! Vous cartez betg seriousamaintg tg’ia am viglia tiztgintar cun las
cotlas dallas vatgas e cun igl product da menstruaziun dallas gaglignas….. ?!
Fritz
(sa strangla prest ve digl sies toc ov an bucca, Flora ruseglia ve d’en toc pang
sitg….en mument èn tots sainza pled….i vign penibel)
Juan
(maglia cun gost e prova da spindrar la siutuaziun) Lei è managera e
agricultora…. ? Muy interessanta…… !
Bianca
Ah….vous discurriz spagnol…. ? Danonder niz…. ?
Regula
Chegl è Juan… ! El reiva direct da Sevilla noua tgi la nossa feglia Fabiana
veiva…ella è cantadoura….. ! Sevilla è an Spagna….la nossa Fabiana è er lò e
perchegl saia chegl….
Bianca
….Sevilla…. ?
Juan
Si, si…..directamente……magnana ia vign a tgesa an Espagna…. !
Bianca
Ah…bagn… !
Chegl
è
da
tigneir
andamaint… !
(leva
se)
Bagn
damai….angraztg fitg per la marenda ma ossa stoia eir a tgesa… !
|
Sm-FIS 1-2_Tge bela vita è chella_(sm)
|
rm-surmiran
|
-15-
Regula
Ma gist dalunga….. ?
Fritz
Oura ègl…. !
Juan
Possa accompagnare la bella signora Bianca davant porta, por favor….. ?
Bianca
Angraztg fitg….fitg curtaschevel……(varda se per Fritz)….aglmanc egn
ainten chella tgesa tgi ò maneira….. !
Fritz
Er letgacalzers on da mureir bod u tard….. ! (Bianca, Flora e Juan von)
10. scena
Fritz, Regula, Flora, Gion
Fritz
Tge sbiraglia….. ! Vainsa propi mirito uscheia ena vaschigna….. ?
Regula
Nous nivan schi bagn paregna cun Gusti….
Fritz
Ia vign agl ester….la mia nerva tigna betg or chegl…. ! Ia vign an
Aserbaidschan…. ! (vo or dad isch)
Regula
Spetga sen me….ia vign er cun te…. !
Flora
(turna, varda anturn) Gion… ! (ella tedla, vo ve tigl isch-tgadafi) Gion…ist
cò… ? (vo ve tar l’oter isch, cò vign Gion aint da tgadafi)
Gion
Cò sunga…. !
Flora
(sa volva tot cuntainta, Gion è pero vilo) Gion… !
Gion
Tge fast te cò…. ? E tge ò chegl gia da muntar ansant…. ? Ia va cartia tgi te
seias a Turitg…. ! Te vipra….. ! (sa vardan giu, alloura sa tgapp’igl anturn e
dattan en bitsch)
Tenda
|
Sm-FIS 1-2_Tge bela vita è chella_(sm)
|
rm-surmiran
|
-16-
2. act
1. scena
Juan, Flora
(Juan e Flora sa bitschan, Flora vo en pass anavos)
Flora
Nous vagn da far adatg…angal tgi nign n’ans veia…. !
Juan
Ma dai…..Gion e padre èn an stalla a trabachar cun grascha e la madre Regula
è eida an negozio in paese….. !
Flora
Tuttegna…..gl’è mengia privlous… !
Juan
Ast parlato cun Gion….tgi te sei niente piu inamurada….. ?
Flora
Na, ia va anc detg anvot....
Juan
Ma perche te inamurar in un povero contadino scu Gion…. ?
Flora
El è betg en pover puranchel scu tgi te igl tituleschas…. ! E è fitg en flott
tip… ed igl mument era navot pi scort d’anturn cura tgi veva lungurela… ! El è
en simpaticun, simplamaintg bler mengia flott…… giovens uscheia am fon las
rabgias…. !
Juan
Tu volere uno Spagnolito….fulminante e misterioso….no es cierto…. ?
Flora
(igl ambratscha, imitescha el) Pi gugent due Spagnoliti fulminanti tgi en Suizo
lungurous…. ! (Teresa cloma) Jesses….l’onda esoteria….ia am fatsch or digl
polver….hasta luego…. ! (vo e Teresa aintra)
2. scena
Teresa, Juan
Teresa
Juan…. ! (tot cuntaint)
Juan
Teresita…. ! (rei anavos enpo sfurzo)
Teresa
Que tal, amigo…… ?
Juan
Siempre muy bien cura vedere te…..amore mio…. !
Teresa
Te flattader…. !
Juan
Por favor, Teresita…tschainta sen quella sedia….e faciamo un poco
conversazione…. !
Teresa
Gracias Juan… ! (sa tschaintan e vardan tot inamuros l’egn se per l’oter,
dastga esser enpo surfatg, Teresa dat prest giu dalla soptga per spir plascheir
|
Sm-FIS 1-2_Tge bela vita è chella_(sm)
|
rm-surmiran
|
-17-
tgi Juan la catta anc adegna attractiva, tar chella scena ins vei curt Regula tgi
tgitta cun îglungs aint da fanestra…)
Juan
Ia va sentito tgi tu vendere tia finca a Mallorca, ha……. ?
Teresa
Ea….fantastica…..
Juan
(la stretga sur la fatscha) Teeee… ?
Teresa
Na…la mia finca….. !
Juan
Que bueno….. !
Teresa
Enpo vigletta….. !
Juan
Tee…… ?
Teresa
Na… la mia finca….
Juan
Ahaaaa…. !
Teresa
Pero mantigneida fitg bagn…. !
Juan
La tia finca……. ?
Teresa
(sa drezza sen scu sch’ella dasdess gist) Na… ia chint….. !
Juan
Aha….scusi…..naturalmente tu, querida Teresita….. !
Teresa
Bung, chegl è uscheia….la vaschigna da Fritz e Regula….chella Bianca, ò
interess per la mia finca ed ia less vender chella…. !
Juan
Muy interessante….donne cun daners sempre muy interessante…..(dat a
Teresa en bitsch segl mang)
Teresa
Ubetg…tgerign…. ! Lainsa eir en toc a spass… ?
Juan
(betg fitg entusiastic) Cun te siempre…mi amor…mi querida Teresita… ! (von)
3. scena
Regula, Fritz, (Gion)
(Regula aintra cun las cumischungs)
Regula
Ia va savia tgi chella schlampra ò ensatge cun chel giuvenaster impertinent… !
Gl’è betg da creir…chegl creia er betg…..Fritz vign nar sch’el sainta
chegl…ma tge creian chels….. ?
|
Sm-FIS 1-2_Tge bela vita è chella_(sm)
|
rm-surmiran
|
-18-
Fritz
(aintra, cloma anavos) Na, ossa mettas igl amprem la vatga an uigl e siva vast
a cumprar novs calzers…….Chegl è ossa franc betg schi impurtant…. !
Regula
Ossa onigl schon puspe gaias, chels dus…. !
Fritz
(è antro digltot, sainza liadeira ve dalla tgomma) Ma tge crei chel tamazi
malmadeir….. ? Tgi seian milliunaris….. ? Eir semper avanti alla Landi a
cumprar novs calzers ed ia va alloura da paer igl chint….. ? Ossa vigna propi
per mies fatg……tgiso schi igl lai Titicaca fiss igl dretg…. ?
Regula
Lò vigna betg cun te….. ! Tschaint’at, ia va da discorrer cun te…. !
Fritz
Ègl do giu anc daple dalla ploma da strom….. ?
Regula
Anfignen ossa betg…. ! Tedla Fritz…planget am vo tot sen la nerva…..chel
don Juan spagnol…chel casanova tgi è ossa prest 10 deis cò tar nous e…..
Fritz
…chel ast te anvido da star cò tar nous…..e chegl perfign cun far bels îgls… !
Regula
Schi serious vaia er betg managea chegl…. ! Ia va spero tgi chel vegia tanta
maniera da deir cano a chell’invitaziun…. !
Fritz
Ast te gio antupo eneda en caballero cun maniera…. ?
Regula
Gist tgi te raschungas da caballero…..ia crei tgi Teresa vegia ensatge cun
chel…. ?!
Fritz
(tot cuntaint) Na, franc….. ?
Regula
(vilada) Bagn… !
Fritz
(sfrouscha igls mangs) Super… ! Speranza la peglia el an Spagna cun el… !
Regula
Ma Fritz… ! Chel la nizegia angal or… ! El è franc 40 onns pi gioven tgi
ella.. ! Tgi chella tschavola s’accorscha betg chegl…. ?!
Gion
(sbrigia da chior) Bab… !! Mamma…. !!Ni a gidar…. ! Las gaglignas èn
scappadas… !
Regula
O jessess mametta…..(è tot consfusa)….ia poss betg ple…. !
4. scena
Teresa, Regula
(aintra)
Teresa
Tge ègl… ? At vogl betg bagn…. ?
Regula
Bagn, bagn i vo… ! I stò eir… !
|
Sm-FIS 1-2_Tge bela vita è chella_(sm)
|
rm-surmiran
|
-19-
Teresa
Regula te vessas basigns d’en curs da yoga, chel at faschess bagn… ! Sast per
tgi te catessas puspe la tia balantscha interna….. !
Regula
Am tanschessan en pêr deis libers… e la mia balantscha interna fiss puspe
tiptop…..!
Teresa
Te sast bagn tgi ia va……
Regula
….aint igl dies, ia sa chegl….. ! Per far belign belet cun chel signor Sevilla ist
fita avonda ed igl dies n’at dola er betg….. !
Teresa
Aha….damai ans ast via…. ?
Regula
E chegl scu…. ! Tgi te ta turpegias betg….
Teresa
…..da far uscheia ensatge…te scatla viglia e nocscha…. ! Ma chegl ò oters
muteivs tg’ia fatsch bels îgls a chel giuvenaster spagnol…. !
Regula
Tge muteivs… ? Forsa perfign esoterics….
Teresa
(rei)….ia va simplamaintg plascheir ve da chegl…. !
Gion/Fritz
(da chior) Mammaaaa….. !
Regula
(saglia se) Ia reiv dalunga…. (a Teresa) …cun te sunga betg anc fittada..tgi te
bagn saptgas… !
5. scena
Teresa, Bianca
Bianca
(aintra) Buna seira Teresa…bel tgi vous ischas cò… !
Teresa
Exact….cò sunga…. ! E vous er damai…… ! Ègl chegl betg stupent…. ?
Bianca
Ha…. ?
Teresa
Damai nign tigls affars… ! Am fò plascheir tgi lez cumprar la mia finca a
Mallorca. Chegl è propi ena bela casualitad… !
Bianca
En dar e piglier…ainten l’agricultura scu tigls affars da banca… ! Ia va gist
paragea igl contract….(peglia ples documaints o d’ena mappa, Teresa varda
surave curtamaintg)…..1.2 milliuns… ! Ia az pai en acconto da 20% ed am
fiss fitg dretg da paer chels raps gist uscheia segl mang… !
Teresa
An contant…. ?
|
Sm-FIS 1-2_Tge bela vita è chella_(sm)
|
rm-surmiran
|
-20-
Bianca
Ia savez bagn avonda scu tgi chegl marscha ozande…. ! En tant muneida ins
ogl adegna an tgesa e da chella on betg tots da saveir ensatge, surtot betg igl
uffezi da taglia… ! Schi tgapiz tge tg’ia manetg…. ? Vous savez franc er
duvrar en pêr raps simplamaintg uscheia, ni betg….. ? ( dat a Teresa en plunt
segl givi, lezza tgappa la toss)
Teresa
Bagn damai…uscheia am ègl er dretg… !
Bianca
(posa la mappa sen meisae la derva) 200 000 mella francs…an notas pitschnas
e duvradas…. !
Teresa
Betg schi mal…..tants daners sen en munt vaia anc mai via an mia veta… !
(ella vot tutgier aint igls raps, ma Bianca sera la mappa)
Bianca
Igl amprem vign igl contract sottascretg…. !
Teresa
Naturalmaintg….angal
nign
stress…. !
Ia
vign
gist
per
igl
mies
scrivlign….angal cun chel saia sottascreiver… !
Bianca
(varda anturn, peglia la mappa nr. 1 e vo ve tar ena stgaffa ainten la pare,
derva chella e peglia or ena mappa gist scu l’amprema e metta mappa nr. 1
ainten stgaffa)
6. scena
Flora, Bianca
Flora
Ma tge fast te cò… ?
Bianca
(stat dalunga se) Te am ast fatg dar en sagl…. !
Flora
Ast schleta cunsienztga… ?
Bainca
Savess betg pertge.. ! Ia va dusto ier seira la mappa cun las drogas aint igl
palantschia dobel ainten chella stgaffa… ! Ossa vaia chinta da barattar puspe
chellas dus… !
Flora
Te vot propi tgi Juan at fetscha igl currier per igls ties affars tschuffs….. !
Bianca
Ossa betg surfo puspe…. ! Juan vo tuttegna anavos an Spagna ed alloura am so
el bagn far igl plascheir e surdar la mappa agl mies partenari lò… !
Flora
Partenari deist te a chel…. ? Chel Mario è igl ties tuschander e compliz…. ! A
me plai chegl ansomma betg… !
Bianca
Ossa angal betg fò schi nurant…. ! Cugliano vign segl antier mond adegna
puspe
e
chella
finca
dovra
scu
nova
staziun
da
basa…. !
Ansemen cun chel tric da bio è nign tgi vign sessour tge flutgets tgi ia
fatsch….. !
|
Sm-FIS 1-2_Tge bela vita è chella_(sm)
|
rm-surmiran
|
-21-
Flora
Cun me betg fò ple chint…. !
Bianca
Betg fò schi tgutg… ! Ed ossa svanescha…….lascha far me…. ! (Flora vo or
d’en isch, Juan aintra da l’oter)
7. scena
Juan, Bianca
Juan
Ah, la madre de Flora…. ! Que alegria… ! Qie tal… ?
Bianca
Dètg pulit, Juan…. ! Ia va santia tgi vous sgulez chest’emda anavos a Sevilla..?
Juan
Es verdad… !
Bianca
(igl fò sa tschantar) Tadle eneda, Juan… ! Ia vess da tarmetter urgentamaintg
ena mappa cun documaints impurtants a mies cusregn Mario Da Punto a
Palma…. ! Ma ia dung betg gugent or da mang chella tgossa….chels
documaints èn mengia impurtants…. !
Juan
Io capire todo…. !
Bianca
Ubetg….. ? Damai…sch’ia cumpress a vous igl biglet per igl aviun…savessas
franc piglier cun vous chella mappa e surdar ella a mies cusregn… ! Cò vaia
l’adressa….. (mossa en cedel)…. e cò gio ena part ve da vossas
expensas…..schagn 1000 euros…. ?
Juan
Mille eu…… ??!! Oioioi…. !!! …Ma naturalmente segnora….con piacere….. !
Bianca
I vez pero dad eir gio oz… !
Juan
Subito….. ? (varda curious se per ella) Nessun problema…. !
Bianca
Super… ! Ia vign dalunga a tgesa pigl biglet ed igls raps ed alloura savez az
metter sen veia…subito… ! (leva se vot eir or dad isch)
Juan
Uno momento por favor… ! Posso vurdar en questa mappa….. ? Capisce
senora……ia non voglio esser arrestato al confine per contabando cun drogas u
daners sporcos…. !
Bianca
Ma tge pansez da me…. ? Ella derva la mappa… ! Angal vurde… !
Juan
(peglia or enqual documaint ed igls metta anavos) Muy bien…..betg arrabiare
ma gente sempre pi …….
Bianca
….. a tgi schez chegl……..ia anclei fitg bagn tgi vez da far alla franca…. !
Damai lascha cò la mappa….chella vign franc betg angulada…… ! (posa la
valiescha dasper meisa e fo finta d’eir or dad isch)
|
Sm-FIS 1-2_Tge bela vita è chella_(sm)
|
rm-surmiran
|
-22-
Juan
Hoppla…chella ò la dètga prescha….Ossa vaia er ia da lidinar….(svanescha
or da l’oter isch, dantant turna Bianca, varda anturn e meida las mappas, rei
malign)
Bianca
Per tschiffer me ast da lavar pi bod…te pover tabalori…. ! (svanescha)
Juan
(varda aint da fanestra) Forsa er te….. !
8. scena
Fritz, Regula, Gion, Juan
(Fritz, Regula e Gion aintran, tots enpo sbiriglias dalla tgatscha sen las gaglignas)
Gion
Chellas gaglignas èn propi nurantas scu…..gaglignas…. ! Ia sung mez fitto… !
Regula
Ia vess basigns da vacanzas… !
Fritz
E da me è nign tgi raschunga….ia vign per mies fatg…anfignen Bora Bora.. !
Regula
Noua ègl chegl… ?
Fritz
Nign’ideia….igl principal è tgi seia gliunsch davent…. !
Gion
Schi ensatgi vo an vacanzas sunga ia chel… ! (vot betg propi or cugl
marmogn) Tge schessas schi ia gess per treis deis a Roma cun Flora…. ?
Fritz
Cun chella tschimpforgna vega-bio-hula….. ?
Regula
Te varossas bagn betg antschet ensatge cun chella… ?
Fritz
Chell’onda vegana scu nova parainta….na angraztg…chegl fiss la mia mort..!
Gion
Ossa betg fasche en tal affar ordlonder…. ! Nous ans ancligiagn
simplamaintg.. ! Treis deis Roma èn franc betg mengia bler…. ?!
Fritz
(fò en grond suspeir) Bung alloura….igl rasdeiv vainsa sot tetg…perveia da
me… !
Gion
Tge generousadad…. ! Ia fiss ia gist tuttegna…igls biglets vaia gio an
cassatga……chegl duess esser ena surpresa per Flora…. ! (vo riond)
Fritz
Tralari… !
Regula
Ma lascha ossa….te ist er eneda sto gioven….. ! Ossa vainsa dad eir a
pavlar….vea bab… ! (tots dus von, Juan aintra da l’oter isch, vesa la mappa e
la derva)
|
Sm-FIS 1-2_Tge bela vita è chella_(sm)
|
rm-surmiran
|
-23-
Juan
Lasch’am vurdar cun tge tgi chella am vot cuglianar… ! Sontga
misergia…..chegl èn gio…chegl èn gio…..isasetta…. ! Pertge am vot chella
surdar tants daners….aha…chegl saron daners tschuffs…. ! Tge streia
intriganta…..ancunter chella sunga angal en pover tamazi…. ! Ossa vaia pero
da far attenziun…. ! (svanescha cun la mappa)
9. scena
Teresa, Juan
(Teresa vign aint digl madem isch cun Juan)
Teresa
ma Juan, tge vez… ? Pertge tanta prescha… ?? Lainsa betg dar enpo dalla baita
ansemen…. ?
Juan
O…mi scusi….ma ia ò betg tempo per chiacherare…. ! Io avere pressanto per
eir al aeroporto….. !
Teresa
Vous ans bandunez…..schi spert….. ?
Juan
Mi dispiace…..ia va da portare documenti importanti da senora Bianca a suo
cugino Mario Da Ponte a Palma…. !
Teresa
(perplexa) A Mario Da Ponte……vez da surdar documaints impurtants…. ?
Ma franc….. ? E chels èn ainten chella mappa….. ? Documaints schez… ?
Musse no tge documaints…. ! (ella vot piglier la mappa ma el sa dosta)
Juan
No, no…. ! Ainten chella mappa solo vestiti sporchi da me… ! È mia
valigia….prego lascha a me…. ! Ia devo dire adios a famiglia….. !
Teresa
Schi ge dabot….ia vi dar adatg dalla vossa mappa….. !
Juan
Ma…..ma…..ma…. !!
Teresa
Ma chegl è gio angal vistgadeira tschuffa…. !
Juan
Naturalmente….bung…..vado a dire adios…..hasta luego…. !
Teresa
Hasta luego amigo….. ! (derva la mappa e varda liaiant) Va bagn cartia …..
(ella sa tschainta e rei) Chels creian er tgi ia seia troglia…..en Mario a
Mallorca tgi saglia anturn me scu en pivung, ena donna d’affars biologica tgi
vot cumprar la mia finca per 1.2 milliuns…… (scassa igl tgea e sa drezza se)
….bagn damai…en mument santeir la premaveira è sto dètg bel….ma ossa
teira igl vent d’en oter mang igls mies tgers…. ! Chella soppa vign cungeida
cun bler sal e pever…. ! (ella svanescha energicamaintg, dantant tgi Gion
aintra da l’oter isch cun exact la madema mappa e la metta sen meisa)
|
Sm-FIS 1-2_Tge bela vita è chella_(sm)
|
rm-surmiran
|
-24-
10. scena
Gion, Regula
Gion
So, chella valieschetta fiss pronta…ia dovr gio betg ena ploma… ! Per star
angal ainten tgombra…. (rei se pigl publicum) …. ! La pi clera è Flora er
betg….ma ena bela furma ò’la … !
Regula
(aintra) Ist pront… ? Chegl è ia spert… ! Sa legras sen en pêr deis cun
Flora… ? Fast pero attenziun….ast er raps avonda…. ? Dessa far anc en pêr
traclos per sen viadi…. ? E dò adatg, ast santia….. ?
Gion
Mamma….ia va betg ple tschintg onns…. !
Regula
Stgisa… !
Gion
Tedla eneda…ia va telefono ansant cun Fabiana…ella ò detg tgi nous ans
dessan tgirar da chel Juan…. ! Chegl seia nign Spagnol…mabagn en Grischun
ed ella vegia l’impressiun tgi chel seia betg digltot sober…. ! An mintga cass
seia el adegna bancrot…. !
Regula
Te manegias tgi el seia en cagliun….. ?
Gion
Pertge sa dat chel or per en Spagnol…. ? Chegl am para tot curious….Fabiana
dei tgi ella saptga betg tge tgi chel viglia cò tar nous…. ! An mintga cass vegia
ella mai detg ad el da far ena visita a nous…. !
Regula
Jeses mametta….chegl vaia dalunga da rachintar a bab…. ! Chegl è gio en veir
crimi… !
Gion
Fabiana igl canoscha er betg schi bagn, chel Juan… ! Ella manegia tgi nous igl
duessan splideir noua tgi crescha igl pever…. !
Regula
Ma tge tgossas…. ! (tots dus svaneschan)
11. scena
Juan, Flora
Juan
(aintra e vei la mappa, rei e petga sen ella) Graztga a Dia tgi ella è an cò…. !
Flora
Juan… ?
Juan
Avanti, mia cara… ! Tutto paletti…. ?
Flora
Ò ella at lia cuglianar…. ?
Juan
Holla…..tge serpente…. !
Flora
Ia sa…mia mamma è ena cugliuna par exellence… !
|
Sm-FIS 1-2_Tge bela vita è chella_(sm)
|
rm-surmiran
|
-25-
Juan
Prendemos el denaro e….Sevilla direct…. !
Flora
Tge plascheir…. ! Davent da cò e da mia mamma… ! Ma tge levas te ansomma
cò tar nous…. ? Levas forsa angular ensatge….. ?
Juan
Ma che….. ! Io sono un ladro onesto…. ! Volevo abitar tre, quatro giorni
gratuit…. è tutto li…..! Ma ossa io m’inamorare di te e con tutto quel denaro
ainten mappa facciamo la dolce vita a Sevilla…. !
Flora
Ed ia va finalmaintg amprendia a canoscher en Spagnol plagn fi….vea…. !
(ella igl peglia pigl mang ed igl teira or dad isch, el discorra giond)
Juan
Ah…te Flora…..perveia da chel Spagnol…..io penso che devo dire ensatge…..
12.scena
Fritz, Regula
Fritz
Finalmaintg seirasontga…. ! Sung propi stanchel….noua èn las mias
pantofflas…. ?
Regula
Chellas èn ainten stgaffa….spetga ia vign gist per ellas… ! (derva la stgaffa e
vei la mappa da Gion) Ma tge fò la valiescha da Gion cò… ?
Fritz
Chella ò franc Teresa deponia aint lò… !
Regula
Chella cun la sia mania da far rughel…..pover Gion vess anc dei savia
tschartger la sia valiescha…. ! (posa la mappa daper la meisa) Cò las tias
pantofflas.. !
Fritz
Angraztg…ia crei tg’ia fetscha gist en bogn…igl mies dies è an tanta paglia… !
Regula
Ia vign gist at lascher aint l’ava…..ubetg siva pattas chel Spagnol fallo ord
tgesa… ?
13. scena
Teresa, Bianca
(Bianca aintra cun igl natel ve dall’ureglia)
Bianca
Noua ist Flora….sen veia agl eroport…. ? Tge, cun Juan…. ? Cun tots igls
200 000 mella francs… ? Ma….ma…te dast chels alloura bagn a Mario an
Spagna….ubetg….. !? Tge, te vot tigneir chels per te….. ? Ma tge at vign
ansomma andamaint….te turnas dalunga a tgesa….ast santia…. ?! Flora……. !
Simplamaintg pandia se…..e chegl mia feglia……chella ò amprendia bler
mengia bler da me….. ! Ma tge fatscha ossa cun chella Teresa….chella vot igls
raps…. ?!
Teresa
(aintra) So donna Bianca, tot an urden… ? Igls raps èn sen banca bagn
guvernos… !
|
Sm-FIS 1-2_Tge bela vita è chella_(sm)
|
rm-surmiran
|
-26-
Bianca
Tge…. ?
Teresa
Schi blers daners ins duess betg lascher starnia anturn, ègl betg la verdad… ?
Cò vez igl contract….(igl peglia or dalla tascha)…ed ia ma legr gio sen chel
mument tgi er igl rest è sen la banca….alla fegn digl onn, ubetg…. ?
Bianca
Vous vez….tots igls 200 000 mella francs….ansant….ossa….mess sen la
banca….. ?
Teresa
Avant 20 minutas….è ensatge betg an urden…. ?
Bianca
Bagn,
bagn….naturalmaintg….schi
managez….. !
Angraztg
per
igl
contract…e…naturalmaintg igls raps sen…..ah….la fegn digl onn…. ! Adia….
Teresa
Ma Bianca….è chegl betg la vossa mappa…. ?
Bianca
(varda tot strameida sen la mappa, ponderescha e la peglia spertamaintg cun
ella) I saro uscheia….angraztg…adios… !
Teresa
(peglia igl natel ord cassatga) Pulizeia… ? Cò è Teresa…ia sung gist stada
ansant tar vous…..ea, ella è gist dad isch or cun la mappa plagn drogas ainten
igl palantschia dobel……Digl reminent….de forsa eneda en tgit ainten igl sies
clavo….lò dattigl ena stupenta plantascha da tgoven…. ! Anzi…nign
problem…ins sa geida sch’ins so…….. ! Hasta luego… ! (sa tschainta e rei da
gost)
14. scena
Gion, Fritz, Regula, Teresa
(Gion, Regula e Fritz aintran)
Gion
Tge ègl capito cun te, onda Teresa…. ?
Fritz
Ossa ella propi or dalla sunga… !
Regula
Ma Teresa, ist ossa balurda digltot…. ?
Teresa
(cala da reir e teira en pêr gedas fons igl flo) Tschante giu…ia va d’az
rachintar ensatge…. ! En’istorgia tgi è miglra tgi igl migler crimi dalla
televisiun… !
Regula
Ma noua è schiglio Juan…. ?
Teresa
Scappo cun la mappa fallada e cun el er la tia tgera Flora, Gion…. !
Gion
Na…. !!
Teresa
Bagn…. !!
|
Sm-FIS 1-2_Tge bela vita è chella_(sm)
|
rm-surmiran
|
-27-
Gion
Chella foza zerp….. !
Teresa
E chella flotta Bianca bio am ò li cuglianar cun en contract cun aint spir
rampigns e lia am piglier giu la mia finca per angal 200 000 francs… !
Fritz
Na… !!
Teresa
Bagn… !!
Fritz
Chella gronda cagliuna….. !!!
Teresa
E chel Mario tgi am fascheva spir cumplimaints….navot oter tgi en asnung da
drogas tgi fascheva flutgets communabels cun Bianca…… !!!
Regula
Na… !!
Teresa
Gist uscheia…. !
Regula
Chel scroc ladrung….. !!
Fritz
Chegl è ena bela cumpagneia…. !!! (tots quatter reian da schluppar)
Teresa
Cò vez en schec da 100 000 francs….fasche ensatge an urden ordlonder…..ia
turn puspe sen la mia finca a Mallorca… !
Gion
Ma chella ast gio vandia a Bianca…. !
Teresa
Chegl tgi chella so, saia er ia schon da dei…… ! Ia va sottascretg cun da chella
tenta tgi svanescha an terma da 24 ouras….er digls Spagnols ins sogl
amprender ensatge….. ! Chegl è ossa sto en gaudi…. ! (vo)
Fritz
Chegl am patta or dallas soccas…. ! Chegl è bung…..chegl è schizont fitg
bung…. ! Sapramostas, tgi chella seia schi filunga vessa mai cartia…. !
Gion
Tge faschainsa cun chels raps….. ? Ia sa tge, nous cumpragn en nov
tractor…. !
Fritz
Franc betg….nous biagiagn ena nova clavadeira…. !
Gion
U forsa anc pi scort en roboter da munscher….. !
Fritz
Anc migler pladessans en famegl…alloura fiss gio ensatgi tgi luvress sen
Cadra… !
Gion
Vot te forsa deir cun chegl tgi ia fetscha navot…. ?
Fritz
Ma chi e lò luvrar enpo pi spert fiss nign donn….
Regula
…..na betg schon puspe…. ! Ia vign per mies fatg e turn mai, mai ple…. !
|
Sm-FIS 1-2_Tge bela vita è chella_(sm)
|
rm-surmiran
|
-28-
Fritz
Te stast cò…ia vign per mies fatg…. !
Gion
Vusoters stez tots dus cò…..ia vign an America….. !
Regula
Savez betg eneda esser digl madem meini….. ?
Igls omens
(sa vardan giu ed antschven a reir) Te ast an sasez la raschung… ! Gion leva
se e vo cunter igl isch, Fritz igl suonda)
Regula
Tge ègl ossa….. ? Noua gez puspe…… ?
Tots dus
Or an clavo a plumager ballas da strom…….u forsa anc pi scort ve l’Alpina a
bever ena bira….. ! (sa tigna pigls givis e von)
Tenda
|
Sm-FIS 1-2_Tge bela vita è chella_(sm)
|
rm-surmiran
|
Sm-FIS 1-2_Tge bela vita è chella_(sm)
|
rm-surmiran
|
|
1
Sm-FIS 1-3
Pi gugent sulet e liber
cumegia an dus acts da Barbara Fischer
translaziun Zegna Pittet-Dosch
persungas (quantas gedas an acziun)
3 omens/4 donnas
ca. 65 minutas
Giera Decasper (97)
responsabel per igl tigneirtgesa
Gion Giatgen Decasper (58) administrescha iert, gaglignas e la lenna
Franz Decasper (87)
responsabel per las vatgas ed igl tor
Rosmarie (54) vaschigna dalla tigia soura
Elsa (31)
pota
Anna-Lena Monbijou (56)
vign directamaintg da Turitg
Cindy Arnold (66)
lavoura per „Pour tschertga donna“
taimp:
preschaint
li:
steiva purila, drizzada aint simpla
Legitimaziun per la preschentaziun:
Tar la tgesa editoura ègl aglmanc da cumprar 8 carnets. G’è betg lubia da
cuptgier u screiver giu igls exemplars obligatorics. Per mintga preschentaziun è
da paer ena taxa da preschentaziun, chegl an favour digl autour, per plascheir
paer alla tgesa editoura da teater Breuninger ad Aarau, PC 50-3188. Igls dretgs
da preschentaziun èn da dumandar avant las provas.
Uniuns tgi risguardan betg chellas ordinaziuns, ston paer la dobla taxa da
preschentaziun.
|
Sm-FIS 1-3_Pi gugent sulet e liber_(sm)
|
rm-surmiran
|
2
Scenareia:
Ena steiva purila, drizzada aint fitg simpla. Schi pussebel ena pegna cun en
banchign. Da mez en canape iso, a sanester ve dalla pareid eventualmaintg ena
televisiun. A dretg ena meisa cun treis soptgas. Ena stgaffa viglia, sur la pegna
ena soua, noua tgi pendan sottgotschas, soccas. A sanester l’antrada, a dretg la
tgadafi, davos a dretg igl isch dalla tualetta, pero angal ena latrina. A sanester
dalla pare ena fanestra noua tg’ins vei a passar las persungas. (pender se davos
ena maletg d’en’ alp)
Rest, tenor gost dalla reschia.
Cuntign:
Franz, Giera e Gion Giatgen Decasper èn tots treis nubils, frars e pours. Els
abiteschan cuntaints an ena tigia. En bel de survignan els ena brev d’en
advocat. La sora digl tat, Annamaria, igls ò risguardo generousamaintg aint igl
testamaint. Chegl pero angal, schi aglmanc egn dad els treis mareida, avant
tg’igl onn è a fegn. Annamaria è numnadamaintg digl meini, tgi en om nubil so
impussebel esser cuntaint.
Gion Giatgen vess gio piglia an meira la poura dalla tigia soura.
Deplorablamaintg è el bler mengia schinigia per neir or cugl marmogn, e chegl
è viceversa. Franz e Giera, igls dus frars, on pero anc annunztgia l’egn l’oter tar
“Pour tschertga donna”, chegl sainza saveir da l’egn l’oter. Tottanegna
sfurmeiligl da donnas sen l’alp.
|
Sm-FIS 1-3_Pi gugent sulet e liber_(sm)
|
rm-surmiran
|
3
amprem act
mesemda
1. scena
Giera, Rosmarie
(Giera è an schanuglias, el peglia se bletsch igl palantschia, el porta en scussal,
dei malaverva)
Giera: Adegna chella portgareia. Danonder vign er adegna chel tschuf. Totta
de, navot oter tgi rumager e nattager. Huara merda, tgi ò puspe tratg noadaint
chella buatscha. (i petga) Far giu igls calzers, va gist puzagea!!
Rosmarie: (angal noadaint cun la testa) Va angal aint las pantoflas. Las lasch or
cò. (vign noadaint a pe blot, cumparsa simpatica e plaschevla, el la varda cun
en’îgleida da strufager) Angal tgi te saptgas, va lavo igls peis ozandumang. Ou,
chegl vaia amblido, oz è gio mesemda, e la mesemda peglias adegna se bletsch
tot igls palantschias.
Giera: Exact, e cò veigl puspe eneda or da lippar. Egn e mintgign vign noadaint
cugls calzers. Cartez atgnamaintg tgi vegia da far navot oter.
Rosmarie: Ossa vez gio fitto far fagn, alloura vez bagn en po daple peda.
Giera: Tge creist, varda eneda, tot chella lavour. (mossa treis zevers plagns cun
glischiva differenta, pero bagn sorteida) Strousch da creir quanta vistgadeira
tg’igls mies frars dovran.
Rosmarie: Esser pour è ena lavour noua tg’ins vign tschuf, Giera. Schiglio am
post dar en po digl ties vesch, fatsch alloura per tè.
|
Sm-FIS 1-3_Pi gugent sulet e liber_(sm)
|
rm-surmiran
|
4
Giera: (ampermalo) Na, angraztg. Chegl sunga bung da far sulet. Schiglio ògl
puspe nom sen l’antiera alp tgi vegia betg ainta mang igl tigneirtgesa e seia ena
casarina da tschavat.
Rosmarie: Chegl nign tgi dei! Ia sung bagn gliunsch anturn la suletta vaschigna
tgi vez.
Giera: Ist pero er la pi tgera gliunsch anturn!
Rosmarie: Angraztg. (varda anturn tschartgond). È’l Gion Giatgen betg a cò?
Giera: Chel ò oter da far tgi da star an tgesa cun chella bel’ora! El saro tar las
gaglignas u tar las andas nanign. Igl duessa clamar?
Rosmarie: (spert) Na, na, chegl è betg da basigns. Leva ansasez angal purtar las
soccas tgi va cuntschia. Cò! (igl dat en satg)
Giera: Angraztg, Rosmarie. Chegl è la suletta tgossa tg’ia sung betg bung da far.
Am pecl tot igl taimp ainten la detta.
Rosmarie: Vaia fatg gugent. (sa struba planget) Deist a Gion Giatgen en saleid...
(varda anturn tschartgond) …ea, alloura...vigna an chel cass…
Giera: (la strocla sen la soptga) Sast tge, te restas cò en mumentign ed ia vign
per Gion Giatgen. Pudez bagn far en baitign. Vign gist tras la tualetta, la veia la
pi sperta. Peglia en schluc café. (schi pussebel, tung da migem da vatgas sch’ins
derva mintgamai chel isch, Rosmarie beva, fò ena tscheira, posa igl cuppegn
sen meisa)
2. scena:
Rosmarie, Elsa
(ins sainta a tibar en auto, davos la fanestra passa Elsa)
Elsa: Halli, hallo, ia sung cò!!! (petga, aintra, ella para d’esser iperactiva) Bun
de, bun de! Nign impurtant a cò?
|
Sm-FIS 1-3_Pi gugent sulet e liber_(sm)
|
rm-surmiran
|
5
Rosmarie: Ia sung bagn a cò.
Elsa: Va bagn detg, nign impurtant a cò. Tge travaglias te puspe cò tar chels
treis omens? (Rosmarie derva la bucca, Elsa rasponda pero adegna sezza, nign
vign a pled. Igl szenario è adegna igl madem, igl visavi derva la bucca, Elsa fò
segn da tascheir) Na, dei navot! Chegl saia gio, ist puspe eneda a tgatscha, a
tgatscha dad omens. Dò tiers.
Rosmarie: Sung ansomma betg a tgatscha, tge merda tgi te rachintas adegna.
Elsa: I para en po dubious. Siva da chegl tgi te ast la tigia chise, ist savens, fitg
savens a cò per cuntschier soccas. - Na, tai! Igl è dubious schi ena donna
cuntscha las soccas per omens!
Rosmarie: Chegl è angal ageid tranter vaschigns. Sustign! Ins po bagn betg
spitgier da chels treis omens tgi cuntschan anc sez lour soccas.
Elsa: Els pudessan gio eneda maridar, per exaimpel me. Tgenegn vot te? Na,
tai! Ia sa tgenegn. Giera, chegl è franc Giera. Na, tai! La nossa casarina, chegl è
ena buna schelta. Igl tigneirtgesa fò’l stupent, chel ò ainta mang tot, cò stost
mianc ple tezza far igl tigneirtgesa, ha, ha!
Rosmarie: Ia tschertg bagn betg en om tenor las sias qualitads aint igl
tigneirtgesa!
Elsa: Stuessast pero! Daple tg’igl om so far aint igl tigneirtgesa e pi pac stost te
far. Cò anc la posta. Igl Blick per la saveida generala, igl Playboy per Franz e
Betty Bossi per Giera (raso or tot sen meisa, tigna ad ot ena brev). Varda eneda,
ena brev uffiziala. (la tigna cunter la gleisch) Dad ena canzleia dad advocats da
Turitg, Vollenweider e partenaris...Lago mio, tge savess chegl esser?
Rosmarie: Elsa, noua ast laschea las tias manieras? Betg vegiast tantas
marveglias!
Elsa: (struba la brev an tottas direcziuns) Pertge betg? Ins sto esser oriento.
Forsa onigl fatg en’annunztga per cattar egna per maridar.
|
Sm-FIS 1-3_Pi gugent sulet e liber_(sm)
|
rm-surmiran
|
6
Rosmarie: Antras en advocat??!!
Elsa: Ozande ègl da sa sierar ad ouras, creia’m. Schi dat alloura en divorzi ègl
chegl fitg impurtant. E maridar, chegl stuessigl bagnspert. (amplanescha en
cuppegn cun café, peglia en schluc e fò ena tscheira)
Rosmarie: Pertge stuessigl?
Elsa: Gizza las ureglias, chels treis èn er betg ple digl tot frestgs. Pero Franz,
chel post amblidar, chel totga a me!
Rosmarie: Vusoters dus, ansemen?
Elsa: El è betg anc infurmo, pero impurtant è, tg’ia saptga! Planget vagn nous
donnas d’ans emanzipar, manegiast betg? ... Na, tai! Ia sa tge tg’ia va da piglier
a mangs. Gion Giatgen tschertga gio nigna, è betg digl tot balocchi.
Rosmarie: (fitg ampermalada) Gion Giatgen è en fitg tger carstgang.
Elsa: Ea, ea... cun esser tger vignst nagliour ple. Ia stò eir. Betg ambleida d’am
deir tge tg’è scretg ainten chella brev. (vo)
Rosmarie: (è schoccada) Na – ia dei navot!
Elsa: (off) Per l’amour da Dia, chel café è stgivous!
3. scena:
Gion Giatgen, Rosmarie
Gion Giatgen: (vign da sanester, ins s’accorscha tg’el è betg fitg intelligent, sa
muainta e baita losiva, pero en bunatsch, ella vign anc pi schinigeida schi Gion
Giatgen è danturn) Tgau Rosmarie, Giera ò detg tgi te seia a cò.
Rosmarie: Ea, ea, chegl sunga. Tgau Gion Giatgen.
Gion Giatgen: Tgau Rosmarie.
Rosmarie: Ast pulit?
Gion Giatgen: Bagn, bagn, i vo bagn. E te? Ast pulit?
Rosmarie: Bagn, bagn, a me vogl er bagn.
|
Sm-FIS 1-3_Pi gugent sulet e liber_(sm)
|
rm-surmiran
|
7
Gion Giatgen: Chegl è bel. (amplanescha en cuppegn cun café, peglia en schluc,
fò ena tscheira)
Rosmarie: Ea, chegl catta er. (taian l’egn se per l’oter en mument)
Gion Giatgen: Aääää, ast te lia ensatge da me?
Rosmarie: (perplexa) Ia? Da tè? Na, na, tge painsast er, ia less navot da tè.
Gion Giatgen: Na? Va managea...aääh...donn. Oramai...
Rosmarie: Ast te forsa lia ensatge da me?
Gion Giatgen: Ia? Na, na, tge painsast er, ia less navot da tè
Rosmarie: Betg? Va managea...ähhh...donn. Alloura ègl uscheia...oramai vigna
ossa.
Gion Giatgen: Oramai...ea... alloura vast puspe.
Rosmarie: Tgau Gion Giatgen. (igl vot dar igl mang, igl teira pero puspe anavos,
el vot er dar igl mang, igl teira pero er ampatgea anavos)
Gion Giatgen: An chel cass, tgau Rosmarie. (Rosmarie vo cun pac gost giuador,
Gion Giatgen varda siva trest, davent or digl isch dalla tualetta)
4. scena
Giera, Anna-Lena
Giera: Hallo? Nign a cò? Noua ènigl er? (vei la posta) Aha, la posta è cò. (vei ena
brev dalla redacziun dalla television) Varda cò, chels da “ Pour tschertga
donna”. Chels èn sperts cun rasponder. (sa tschainta, amplanescha en café,
varda anturn dascous) Tge cletg, nign tg’ò via la brev. (metta la brev ainten
cassatga digl scussal, beva) Ena buntad, chel café.
Anna-Lena: Hallo, ensatgi a tgesa. È nign a tgesa? Hallöchen??
Giera: Igl isch è avert!
|
Sm-FIS 1-3_Pi gugent sulet e liber_(sm)
|
rm-surmiran
|
8
Anna-Lena: (aintra, tipica digl martgea, donna da carriera, baita e zappa er se
uscheia, costum, calzers cun tac ot ) Finalmaintg, ensatgi! Bun de, igl mies
signour.
Giera: (fitg pronunztgia) Bun deeeeee.
Anna-Lena: Va bagn detg, bun de. Ach, sung incantada, en om!
Giera: Tire or igls calzers, va gist puzagea!
Anna-Lena: (sdignousa) Stgise, igl mies signour, schi fatg ensatge betg, alloura
ègl chegl. Per l’egna èn igls mies calzers sobers e per l’otra ruiness chegl la mia
cumparsa eleganta.
Giera: Hä!?
Anna-Lena: Ach, chegl ancligez betg. Damai, igl mies bung, vous am savez
francamaintg gidar.
Giera: (cun disfidanza) Tge gidar?
Anna-Lena: Ia tem tg’igl mies auto vegia e n defect, igl auto vot betg scu me.
Pudessast eneda vurdar?
Giera: En defect?
Anna-Lena: Exact.
Giera: Voss auto?
Anna-Lena: Vaia bagn gist detg.
Giera: Ed ia stuess vurdar?
Anna-Lena: Ia fiss fitg angraztgevla.
Giera: Äha, ea…schi managez…ähäää...vigna eneda a vurdar (marmogna) pudez
gio bever en café, schi lez. (vo cun zappungs giuador, igls mangs ainten
cassatga, davent a sanester, Anna-Lena varda anturn sdignousamaintg)
5. scena
Franz, Anna-Lena
|
Sm-FIS 1-3_Pi gugent sulet e liber_(sm)
|
rm-surmiran
|
9
Anna-Lena: Tge tanga, cò. Scu aint igl taimp mediaval. Tgi chegl è ansomma
anc lubia ozande... e chel pour – sgarschevel – da tot cor spera tgi betg tots
treis seian uscheia. (peglia en cuppegn, igl fò disgost, igl posa puspe sen
meisa, da sanester vign Franz cun ena brenta, mademamaintg en dretg pour
da muntogna, el para dad esser plang, pero furber, raschunga or dad isch)
Franz: Varda tez! Ia va nign’ideia tge tg’è cun chel tgar! (vei Anna-Lena, fò
curtas) Bun de! (penda gip e tgapela sen en portaponns)
Anna-Lena: (varda tot schoccada) Va smino (sa struba e rei se per Franz) Bun
de, igl mies nom è Anna-Lena Monbijou, ia reiv directamaintg da Turitg.
Franz: Tgi vess er cartia!
Anna-Lena: Va a cor igl esser e far digls Turitges. Am dung er totta fadeia da
tgapeir igls oters, per exaimpel er da chels scu vous.
Franz: Tgi tgi crei...
Anna-Lena: Am fò grond plascheir d’az amprender a canoscher. Igl mies
nom è Anna-Lena (igl vot dar igl mang, el ignorescha)
Franz: Chegl ast gio detg eneda. (sa tschainta a meisa, beva café, fò ena
tscheira, sveida igl café anavos aint igl crug)
Anna-Lena: Vaia? Chel auto, chel am ò fatg neir tot sotsoura.
Franz: Aha...
Anna-Lena: En BMW, igl model igl pi nov, en auto nundetg, naturalmaintg er
igl prietsch, pero totalamaintg «in».
Franz: E perchegl saro’l er ia ampaglia. (tschainta lartg segl canape, cargia la
pipa) Igl auto ampaglia e perchegl ainten la nossa steiva, ubetg?
Anna-Lena: (rei artifizial) Ah, ea. Naturalmaintg igl defect è la colpa. Ia sa
betg tge piglier a mangs. Chel auto am ò anc mai laschea aint igl stetg. (ella
amprova da sa tschantar discretamaintg dasper Franz, lez sglischa pac
|
Sm-FIS 1-3_Pi gugent sulet e liber_(sm)
|
rm-surmiran
|
10
discret anve uscheia tg’ella ò nign plaz, igl madem da l’oter mang, ella resta
an peis frustrada)
Franz: Ea, ea...
Anna-Lena: Ischas vous cò igl patrung an tgesa.
Franz: Egn da treis.
Anna-Lena: Aha – baitez adegna tant.
Franz: Ea.
Anna-Lena: Ena donna varossas er betg?
Franz: Na, ia stung segls agens peis.
Anna-Lena: (vign confusa perveia digl sa cuntigneir defensiv) Aha,
mancumal. Tge discurrivans gist. Exact, digl mies auto. Ia pains, l’oter om
niro da cuntschier igl auto. Omens ancleian da prancepi daple da motors tgi
las donnas.
Franz: Nous betg. Nous savagn mianc eir cun auto.
Anna-Lena: Aha...persiva ancligez daple dallas donnas tgi digls motors?
Franz: Da tots dus madem bler.
Anna-Lena: (sto sa retigneir digl betg dar ena schlaffada) Scu tgi vous
mangez. Scu tgi para vez nign intent da communitgier cun me. Varossas betg
la luna. Tge amportigl. Fissigl forsa pussebel da lavar igl mangs?
Franz: (stat an peis smanatschond) Ia va bunga luna! Chior è ena sadela cun
ava.
Anna-Lena: Noua è choir? (Franz mossa cun la testa vers oravant) Chioir
avant igl isch? Aint igl liber!?
Franz: Exact. Chioir ainten l’aria frestga. Ava da funtanga, frestga or dallas
muntognas.
Anna-Lena: Am lez betg forsa deir tgi vegias nign’ava currenta an tgesa?!
Franz: Chior.
|
Sm-FIS 1-3_Pi gugent sulet e liber_(sm)
|
rm-surmiran
|
11
Anna-Lena: Terribel. (rei artifizialmaintg) Ia manetg, tge romantic. E la
tualetta. Sper tgi chella seia betg er chior?!
Franz: Na, na, chella è ve lò. Lasche sarro igl isch da mang dretg, schiglio
ischas gist or sen la pastgira. (derva la tualetta)
Anna-Lena: Sen la pastgira?!
Franz: Perveia da l’aria currenta. E stagn dasperas stat la sadela cun l’ava.
Anna-Lena: Pertge chella?
Franz: Per far eir giuador tot. Igl migler piglez ena sadela plagna, schiglio
schluitta chegl tgi vez produtgia betg schi bagn veagiu.
Anna-Lena: Ena latrina…chegl è terribel (puspe igl sies reir) Chegl è gio scu
an taimps passos – tge romantic. (fò ena grimassa)
Franz: E? Lez betg eir?
Anna-Lena: Sen tualetta?! Äh, na, ia pains, gl’è tuttegna betg uscheia
urgent.
Franz: Er bung uscheia. Lez forsa az tschantar en mumentign?
Anna-Lena: Ea, gugent. (vot sa tschantar segl canape)
Franz: Lò è ena soptga. (sa tschainta ampermalada)
Anna-Lena: Forsa tgi savessans anc discorrer en po intelligent, anfignen
tg’igl auto è reparo.
Franz: Va betg peda da dar alla baita. Va dad eir pigl mies tor, chel ò la
sfoira. Vous savez perfranc discorrer cun sasez, cun la voss’intelligenza. (vo
davent a sanester)
Anna-Lena: Tge toc sainza maniera. En om malscurso. Cò vaia anc da
ponderar a fons schi chel vala igls treis milliuns. (varda anturn, la scassa)
Sgarschevel a cò. Am pò atgnamaintg esser tuttegna, abitar, abitessans gio
betg a cò. Cò è igl Ballenberg anc pi confortabel! (varda anturn en po, metta
las tgommas a moda nervousa egna sur l’otra) Sung betg ple bunga da
|
Sm-FIS 1-3_Pi gugent sulet e liber_(sm)
|
rm-surmiran
|
12
tigneir. Am rastaro navot oter, tgi da duvrar chella tualetta curiousa. Dia,
pertgira’m! (derva igl ischa dalla tualetta, sprezza parfum ainten la tualetta,
respirescha profondamaintg, sera igl isch, tungs da migem da vatgas, ins
sainta en berghel)
6. scena
Giera, Gion Giatgen
Giera: (vign da sanester) En tal auto da merda! Tge am vign er andamaint
dad eir a vurdar chel motor. Ia sung betg mecanist, ia sung casarina!
(Gion Giatgen da sanester, riond e cuntaint)
Gion Giatgen: Te Giera, chegl stost eir a vurdar.
Giera: Igl amprem teirast or igls calzers. Va gist pir puzagea!
Gion Giatgen: (sa tschainta segl canape, teira or igls calzers, soccas plagn
rosnas, ins vei igl det-pe) Ia va en plascheirung, va gist survagnia 12
andignas.
Giera: Gio puspe? Tedla eneda, Gion Giatgen, manegiast betg tgi vegians
planget avonda andignas nanign?
Gion Giatgen: Na, pertge?
Giera: 20 femnas, ed en om.
Gion Giatgen: Chegl plaschess er eneda a me.
Giera: Ceda, Giera. Te sast mianc scu tgi gess.
Gion Giatgen: (en po ampermalo) Chegl ins pò bagn amprender, ubetg?
|
Sm-FIS 1-3_Pi gugent sulet e liber_(sm)
|
rm-surmiran
|
13
Giera: Tar Rosmarie? (reir impertinent) Ea, chegl veia er uscheia. Digl
reminent, ella ò purto las soccas cuntscheidas.
Gion Giatgen: Bung uscheia, angraztg! (tschertga aint igl satg)
Finalmaintg puspe soccas antieras. (teira or las sias soccas, Giera varda
cun bucca averta)
Giera: Te vot bagn betg midar las soccas ainten mez l’emda?! Va pir
puspe venderde igl “de per lavar soccas”!
Gion Giatgen: Adegna uscheia lunatic. Am ast aglmanc en pêr
sottgotschas sobras?
Giera: (peglia egna giu dalla corda da metter a siier) Pero pir trer aint
dumang, schiglio am pattigl tottalmaintg or digl ritmus. (Gion Giatgen
teira tuttegna aint las soccas sobras)
7. scena
Giera, Franz, Gion Giatgen, Elsa, Anna-Lena
Franz: (da sanester, cun passungs) Giera, zoppa igl café. Tschella è sen veia.
Schiglio ans rest’la anc pi dei tgi usito! (rumegia la meisa)
Giera: Igl amprem teirast or igls ties stivagls. Va gist pir puzagea!
Gion Giatgen: Pertge turn’la chella? La posta ò’la bagn gio purto?
Giera: Per pudeir vaseir igl sies tgerign! Franz, ast ansomma betg t’accurschia
chegl? (varda giumez) Na, gio puspe ègl tschuf! (vo pigl scuet e puzegia)
Elsa: (passa davant la fanestra) Halli hallo, ia sung puspe cò! (vign aint)
Omens: Tge bela surpresa!
Elsa: Hoppela, vainsa schleta luna? Na, sche navot. Vusoters vez schleta luna.
An chel cass vez gio avert la brev. Nignas bungas novitads?!
Giera: Tge brev? La nossa posta at vo tiers ansomma navot!
|
Sm-FIS 1-3_Pi gugent sulet e liber_(sm)
|
rm-surmiran
|
14
Elsa: Te stgisa, alla fegn sung ia la vossa pota.
Franz: Igl uffezi da taglias sogl an mintga cass betg esser. La declaraziun da
taglia d’avant treis onns vainsa pir tarmess. Chest onn ischans tiptop aint igl
taimp.
Gion Giatgen: Forsa vainsa gudagnea aint igl lotto?
Giera/Franz: (plagn ramproschas) Gion Giatgen!
Gion Giatgen: Ah, ea, nous giuiagn betg a lotto…
Elsa: Ia va angal via tg’è ena brev d’en advocat Vollenweider da Turitg.
Giera: (steira la brev or da mang ad Elsa) Tge impertinenza, liger la brev dad
otra gliout!
Elsa: Va bagn da restar orientada. Tge vez stalagea? Na, … (vot discorrer
anavant, vign interrotta)
Omens: Nous schagn navot!
Elsa: Betg fasche da testard. Tge stat scretg ainten la brev?
Franz: (ligia, igls frars anturn el, Elsa amprova tot igl taimp digl vurdar sur las
spatlas or) Ot stimos signours! A fundamaint digl mies dueir uffizial, az lessa
infurmar tgi la sora digl voss tat, Annemarie, az ò risguardo a moda generousa
aint igl sies testamaint…
Gion Giatgen: Tgi ègl chegl? (peglia la brev)
Giera: (steira la brev no tar el) Chegl è sto l’onda da mamma, te persunga
ignoranta.
Franz: (steira la brev no tar el) ... risguardo a moda generousa aint igl sies
testamaint. Igls detagls explicits…
Gion Giatgen: Tge monta explicit? (steira la brev no tar el)
Giera: (steira la brev no tar el) Chegl monta per express, directamaintg, ed ossa
taist eneda.
|
Sm-FIS 1-3_Pi gugent sulet e liber_(sm)
|
rm-surmiran
|
15
Franz: (steira la brev no tar el) Dò no... igls detagls explicits cattez sen la cupeia
agiuntada digls testamaint. (Elsa ò gio davert igl testamaint)
Elsa: Igls mies tgers sotnevs, schi vusoters ligez chel testamaint sunga gio
ainten tschiel…
Franz: Chella ò er anc semis!
Elsa: ...e perchegl tgi la mia nezza Sofia ò adegna rachinto digls sies treis
mattatschs...
Gion Giatgen: Tge mattatschs?
Giera: Chegl ischans nous, te tabalori!
Elsa: ... ed ia sa, vusoters vivez scu treis emerits, se lò ainten la vossa tigia, e vez
ainta mang navot…
Franz: (la steira igl testamaint or digls mangs) Dò no, chegl è igl noss
testamaint! (ligia) …vez ainta mang navot – tge strogl d’ena femna – s’ampudez
pero navot dad betg esser igls pi scorts…
Gion Giatgen: Discorra chella da nous?
Giera: Schi survign ainta mang chella – alloura am po’la amprender a
canoscher!
Franz: Tasche eneda e de’m betg adegna tranteraint!
Ossa…anavant…s’ampudez pero navot dad betg esser igls pi scorts, ischas pero
adegna cuntaints, luvrous e modests, az surlascha treis milliuns dalla mia
gronda facultad. (ligia anavant met, fò ena fatscha lunga)
Gion Giatgen: Per l’amour da Dia, è chegl ena tgera!
Giera: Ea, total!!!
Elsa: Lago mio, treis milliuns...chegl è ... per mintgign…egn. Lago mio … (rei anc
pi fitg se per Franz)
Franz: (posa igl testamaint sen meisa) Ia va savia, gl’ò en crutsch. (sa tschainta
deprimo segl canape)
|
Sm-FIS 1-3_Pi gugent sulet e liber_(sm)
|
rm-surmiran
|
16
Elsa: (peglia igl testamaint e ligia) Vusoters survagniz igls raps angal, schi
aglmanc egn da vusoters è marido an terma d’en onn siva dalla mia mort.
Gion Giatgen: Tge angion.
Elsa: Na, chegl è bung. Chegl è en fitg bung testamaint! Va gio adegna detg, tg’è
betg bung tgi vusoters amplosters ischas sul sulets sen chella tigia, uscheia
sulets e cun nign. Cò sto no ena donna!
Franz: (cun disfidanza) Tge per ena donna?
Elsa: Ia, per exaimpel. (sa tschainta tar Franz segl canape, lez vo davent en toc)
Franz: Ia m’unfresch franc betg, varda tgi te vignas davent.
Giera: Exact, te plaist betg a nous. Te am mattessas angal sotsoura l’antiera
tgadafi.
Elsa: Dalla tia tgadafi laschessa sainz’oter la detta, ia fiss pitost chella per sa
tarar… (sa strocla pi strètg ve da Franz, chel croda prest giu digl canape, la
stompla davent energicamaintg)
Franz: Chegl post gist amblidar. Vagn gio ossa prest nign plaz segl canape…
Elsa: Tgi painsa ossa er a canape?
Franz: Nous! Gl’è gio ossa en cumbat tgi tgi po far igl cuc sen chel. Cò dovrigl
betg anc ena donna.
Giera: Ed an nign cass lainsa angal neir maridos perchegl tgi ischans ossa
milliunaris.
Gion Giatgen: Na, na, franc betg. Schi maridar, alloura angal perveia da nous
treis.
Elsa: Tge pansez er! Vusoters am vez gio plaschia adegna. Tots treis!
Giera/Gion Giatgen: (struban la testa tar Elsa, èn surstos) Nous??!!
Elsa: (varda sdignousamaintg se per els dus, ambratscha Franz) Cunzont te am
ast adegna plaschia igl migler.
|
Sm-FIS 1-3_Pi gugent sulet e liber_(sm)
|
rm-surmiran
|
17
Franz: E te a me - igl pi pac. Rest pi gugent sulet e liber. (stat an peis, la steira se
e la stompla energicamaintg tigl isch). Varda tgi te vignas giuador!
Elsa: Ossa, ossa, angal betg mengia grop. Aua! (sbrigia, è gio prest davos igl
isch) Lez betg tg’ia puzagess en zichel e rumagess se en po?
Franz: Na, ia mareid mai, mai mai! Tgau!
Giera: Far rughel!? Tge ò’la lia deir cun chegl? Tgi vegia forsa betg ainta mang
igl mies tigneirtgesa? (antscheva demonstrativ a faldar las tgameischas, las fò
betg or cun fier, Gion Giatgen sa tschainta immediat segl canape)
Franz: So, mies mats, faschagn igl plan per eir an ghera. Igl testamaint è ena
noschadad, pero igl fatg è, tgi egn sto maridar. Egn sto s’unfreir. La dumonda è
angal tgenegn?
Gion Giatgen: Tge è er cun tè? Tant ast anc mai detg an eneda.
Giera: Cun la vista sen treis milliuns èn gio sa dasdos tot oters calibers. Damai,
Franz, te ist igl vigl, te pudessas t’unfreir e maridar.
Gion Giatgen: Exact, te vessas alloura er da star marido igl pi pac dei.
Franz: E danonder piglier, schi betg angular?
Giera: Peglia Elsa, chella è madeira scu poma crudada.
Franz: An nign cass. Chella galoppescha gio tras la midadad digl onn.
Giera: (currigia) Igls onns dalla midada.
Gion Giatgen: Tge è chegl?
Giera: (rei) Igl nivel d’oestrogen vo angiu, las caleiras anse – ed igls sies deis –
cunzont igls miglers – èn passos!!!
Gion Giatgen: Chegl vaia ossa betg ancletg digl tot...
Giera: Er tuttegna. Merda potenta, se cò ògl navot galant per maridar.
Franz: I vign difficil. Forsa en inserat?
Giera: Forsa vessa anc en’alternativa. (petga sen la cassatga digl scussal noua
tg’èl ò aint la brev dalla televisiun)
|
Sm-FIS 1-3_Pi gugent sulet e liber_(sm)
|
rm-surmiran
|
18
Franz: Ia er, pero chegl savess cuzzar...pulenta, noua cattainsa schi spert ena
donna?
Giera: (sgarta la testa, painsa) Hmhm...
Franz: (sgarta igl grogn, painsa) Hmhm…
Gion Giatgen: (sgarta igl pèz, painsa) Hmhm...
Tots treis: Hmhm...
Anna-Lena: (vign cugls bratschs standias or dalla tualetta) Ava, ava, per
plascheir, noua è er l’ava? Chella tualetta è disgustousa!
Giera: Cò è gio egna. Chella vaia tot amblido! (varda cun segn da dumonda se
pigls frars) Scu fissigl cun chella?
Franz/Gion Giatgen: (sa tgappan anturn) Pi gugent sulet e mort!
uman
sagond act
gievgia
1. scena
Rosamarie, Gion Giatgen, Anna-Lena
(Rosamarie e Gion Giatgen tschainta schinigias l’egn dasper l’oter segl banc-
pegna.)
Rosmarie: Oz è bagn en bel de, ubetg, Gion Giatgen?
Gion Giatgen: En fitg bel de.
Rosmarie: Bler pi bel tgi ier.
Gion Giatgen: Forsa er betg schi bel scu dumang.
Rosmarie: Ea, chegl ins so betg. Pero oz ègl bel, en fitg bel de.
Gion Giatgen: Cunzont è’l schi bel perchegl tgi te ist cò. (sa vardan schinigias)
|
Sm-FIS 1-3_Pi gugent sulet e liber_(sm)
|
rm-surmiran
|
19
Rosmarie: Ia sper tgi la turta seia er bunga. Va la fatga cun fitg bler’amour.
Gion Giatgen: Franc? Giera dei adegna tgi cun avonda polvra da lavamaint
vigna’l adegna super-bung. (Rosmarie parda dad esser en zichel desperada)
Rosmarie: Ea, cler, glez naturalmaintg er. (sa dat en stompel) Tge è ansomma
cun chella donna Monbijou? Pertge è’la anc adegna a cò?
Gion Giatgen: Igl auto tgappa betg. Ella dei, tg’ella stoptga aveir en mecanist.
Chel vign da noase, pero pir dumang. Perchegl ò’la durmia a cò. Davos aint igl
strom.
Rosmarie: Tgi chella ò durmia a cò. Chegl seia uscheia ena nobla, ò’l detg Giera.
Chella vegia vistgadeira da Versace ed uscheia.
Gion Giatgen: Chegl stimegia. Ed igls sies calzers èn dad Arma, Arma, Armaretti,
ò’l detg Giera. Ossa è’la ainten uigl e gida a Franz. Ia crei, chel plaschess ad
ella… (vign anc pi schinigia)
Rosmarie: Chegl saia ancleir. Vusoters treis frars vusez or fitg bagn tots treis.
(sa vardan tot inamuros, las testas vignan pi manevlas, er las buccas, fitg, fitg
precautamaintg, igl isch sa derva, els von spert dapart)
Anna-Lena: (vign noadaint, tgotschas da luvrar mengia grondas, en faziel
anturn testa, igls tgavels ansemen, stivagls bler mengia gronds, tatg ainten
fatscha, pero schiglio smincada scu tgi totga, ritscha prest digl disgost) Ava!
Ava! Ena vatga am ò tgaea giu per testa … Dia am pertgira! Gidem! Per
plascheir! (igls bratschs gliunsch davent digl corp) Chegl è terribel! (sa struba)
Cò è ensatgi. Gide’m. Ava!
Gion Giatgen: Chioir ògl bagn en poz.
Anna-Lena: Lò èn aint las andas, ed igl poz plagn cac dad andas. Az
supplitgesch, cò è tot uscheia tschuf, ageid!!!
Gion Giatgen: Pudez gio eir, schi lez, nign tg’az tigna anavos.
Anna-Lena: Ia vei gio navot!
|
Sm-FIS 1-3_Pi gugent sulet e liber_(sm)
|
rm-surmiran
|
20
Rosmarie: (peglia en faziel e puzegia igl tatgs ainten la fatscha) So, igl rest dalla
buatscha è davent. Az chiete. Chegl è propi nigna tgossa.
Anna-Lena: Nigna tgossa? Igl amprem survigna d’en vadel egn aint per la
tgomma, siva am sgola en cot sen testa e ruinescha la mia frisura ed ossa am
tgaia en vatga anc giu per testa. E chegl numnez “nigna tgossa??!!”
Rosmarie: Chegl è la veta purila. Vez durmia bagn aint igl strom?
Anna-Lena: Durmia bagn? Az faschez legher? Ainten chel strom. Sung furada da
sensom anfignen giudem. Am morda dapertot. Perfranc è igl antier uigl plagn
pluigls. Ääääääää – tge disgustous!
Gion Giatgen: Pudez sainz’oter eir anavos aint igl martgea.
Anna-Lena: Chegl plaschess. Ia rest, anfignen tg’ia survign chegl tgi less! Cartez
bagn betg d’am scurantar cun en zichel grascha. Ia vign tar Franz! (vo davent,
testa ad ot, loscha, dat en stompel a Rosmarie) Or da veia!
Rosmarie: Tge è chegl tg’ella vot?
Gion Giatgen: Äaaa…ia crei...chegl è Franz...
Rosmarie: E te, tge vot te?
Gion Giatgen: Ia? ... Ia crei...ia vi…ia vi… en toc dalla tia turta!
Rosmarie: (en zichel enervada) Aha, bung uscheia, alloura peglia en toc...e sch’è
uscheia, vigna... tgau Gion Giatgen... (vo)
Gion Giatgen: Tge è ossa puspe cun ella? Chella ò franc tema tgi la turta seia
betg gartageda. Ella fò bagn las miglras turtas da meila – gliunsch anturn. (vo
ainten tgadafi)
2. scena
Giera, Cindy, Franz, Gion Giatgen
(Giera vign or da tgadafi, cloma anavos)
|
Sm-FIS 1-3_Pi gugent sulet e liber_(sm)
|
rm-surmiran
|
21
Giera: Betg lascha dar giumez tot las mioulas. Va gist pir scuo. (i petga ve digl
isch). Antrar, igl isch è avert.
Cindy: Bun de, igl mies nom è ...
Giera: Vez puzagea igls calzers, va gist pir piglia se bletsch, ier.
Cindy: Naturalmaintg. Ia puzetg adegna igls mies calzers. (aintra, ena paretta
simpatica e plaschevla, deplorablamaintg vistgeida disvantagiousa, en costum
mengia lung, ena frisura strantga, igliers a moda viglia, stompla anse igls igliers
tot igl taimp cugl det-mussader) Allegra, igl mies nom è Cindy Arnold, sunga cò
dretg tar igls Decaspers?
Giera: Dependa, tar tgenegn Decasper?
Cindy: (ligia giu d’en cedel) Giera Antona Gisep Aluis Benedict Decasper u
schiglio…
Giera: (interrompa ella) Chegl sung ia, Giera. Bun de! (la scassa cun forza igl
mang, stat avant ella cun las tgommas a lartg) Tge lez?
Cindy: Alloura, gl’è uscheia. Ia sung dalla televisiun. Siva da ples onns
faschainsa chell’emissiun da success “Pour tschertga donna” e…
Giera: (la tgappa, la tigna igl mang avant la bucca e la stompla segl canape) Ste
salda, az on banduno tot igls sontgaspierts da baitar schi dad ot. Schi ensatgi az
sainta. (ella sgargoglia, zappigna cugls peis, el la lascha eir, ella stat an peis)
Cindy: Schiglio è tot an urden, ischas anc frischs?
Giera: Frischs adegna, pero deplorablmaintg anc adegna sulet.
Cindy: Betg da star stuppia. Vez nigna maniera. Me tutgez betg anc eneda.
(metta an urden igl sies costum)
Giera: Vous me er betg – tge faschez ansomma se cò, sainza s’annunztgier?
Cindy: Nous vagn bagn scretg tg’ia reiva oz!
Giera: Da chegl saia navot.
Cindy: (vei la brev tgi tgitta or dalla cassatga digl scussal) Chegl è’la franc!
|
Sm-FIS 1-3_Pi gugent sulet e liber_(sm)
|
rm-surmiran
|
22
Giera: Ah, ea, effectiv. Ia va betg anc davert la brev. Tge lez ossa exactamaintg
puspe?
Cindy: Ia sung cò per vurdar sch’è pussebel da midar igl voss stadi nubil ainten
en stadi marido. (vo a meisa, derva la mappa, ordinescha documaints)
Giera: Exact, chegl è igl senn dall’antiera tgossa. Perchegl az vaia er scretg. A
me vogl cunzont per la tgossa tg’ia stoptga betg puzager, cuschinar e rumager
se per treis tot igl taimp.
Cindy: Angal betg mengia dad ot! Ia va gio fadeias avonda da cattar ena donna
tgi vot en pour, e schi vous schez ossa tgi viglias angal egna per scuar la vossa
merda…
Giera: (saglia an peis, manevel alla fatscha da Cindy, ella fò en zap anavos)
Merda, tge merda? Lez betg forsa pretender tg’ia vegia betg ainta mang igl
mies tigneirtgesa??!!
Cindy: Naturalmaintg betg, signour Giera. Chegl manegia angal
simbolicamaintg. Fasche igl bagn ed az chiete. Angraztg. - Ossuscheia, vous
ischas chel tgi tschertga ena donna?
Giera: Tschartger, ea glez tschertga, pero betg per me. Ia rest pi gugent sulet e
liber. Ansomma, chella antiera tgossa cò resta top secret, nign tgi po saveir
ensatge.
Cindy: Chegl è bagn en po pi cumplitgia schi niz ainten la televisiun.
Giera: Ia tschertg ena donna per igl mies frar Franz. Chel so pero da navot.
Cindy: Aha! El so da navot e nous pudagn deir navot. (respeira profondamaintg)
Chegl vign mecta cumplitgia, igl mies signour.
Giera: Ensacuras igl pudainsa bagn deir, pero betg ossa l’antschatta.
Cindy: Aha. La donna è per Franz. È el en curtaschel e da cumpagneia? (peglia
notiers ena brev or dalla mappa, ligia e rubaglia igl front)
|
Sm-FIS 1-3_Pi gugent sulet e liber_(sm)
|
rm-surmiran
|
23
Franz: (off) (smaladescha, dei e lung, betg bels pleds) Hura merda, tge merda
potenta. Chel gaffen da sfoira pudess ossa er puspe funcziunar, igl teir dalla val
giuador, tg’igl diavel porta!
Giera: (spert) Chegl è igl noss famegl. Bagn, Franz è curtaschevel ed uscheia...
so...betg adegna… Franz fò chi e lò igl botsch. El dovra durant en antier de pacs
pleds ed aint igl tigneirtgesa ègl ena catastrofa.
Cindy: Chegl vign adegna pi grev. (notescha) Veta, scu ad alp, circumstanzas
simplas… nigns raps…
Giera: (confidenzial) Gl’è uscheia, bagnspert ischans milliunaris. Chegl è bagn
en gartetg.
Cindy: Vez gudagnea aint igl lotto?
Giera: Na, na, nous pudagn iertar. Gl’è pero en zichel cumplitgia. Nous nign
angal milliunaris schi maridagn egna. Schi nous treis survagnign er ena donna.
Ansomma, egn da nous...aglmanc egna. Gl’è propi betg en bel testamaint.
Cindy: (sainza tgapientscha) Scu ègl chegl ossa?
Giera: (peglia la brev ed igl testamaint e tigna tot ad ella sot igl nas) Cò, liger
glez savez bagn.
Cindy: (sursgola igls documaints) Hoppla, betg schlet. Cun treis milliuns vign
l’antiera tgossa naturalmaintg pi simpla. (Giera stat sur ella, savoira sursto igl
sies parfum tgi savoira bagn)
Giera: Vous managez, tgi cun raps ègl pi simpel da cattar egna per Franz?
Cindy: (fitg ironic) Las schanzas creschan an en crescher.
Giera: Stupent!
Cindy: Vez gio raspundia agl advocat?
Giera: Savess betg tge tg’igl vess da screiver. Igl canosch gio betg.
Cindy: Cò stat, tgi stoptgas rasponder anfignen fegn fanadour. El vot saveir schi
ischas perancletgs, schiglio è tot navot. (ligia er igl testamaint)
|
Sm-FIS 1-3_Pi gugent sulet e liber_(sm)
|
rm-surmiran
|
24
Giera: (steira or da mang la brev, surligia ella) Tge impertinenta pel. Tge vign er
andamaint a chel! Creia’l chel tgi vegian navot oter da far tgi da rasponder deis
aint e deis or smanatschas notaricas.
Cindy: Chegl è digl tottafatg correct. Chels stò saveir schi adampliz igl giaveisch
da chell’onda Annemarie. Schiglio vo l’antiera facultad ad ena instituziun per
cagnouls an Rumania (igl varda da furbaz). Ò chegl forsa en connex?
Giera: Francamaintg betg! Stuez mianc vurdar uscheia.
Cindy: (varda tot tgera) Vous vez en’igleida uscheia tgerigna! (la varda sursto,
ella vign puspe professiunala). An mintga cass stuez rasponder anfignen fegn
d’emda schi lez igls raps u betg. (tossa)
Giera: Tge stress, sa betg screiver uscheia bagn… (sgarta la testa, ponderescha,
la varda critic, grimassa) E vous, savez screiver bagn?
Cindy: Ia sa screiver sensaziunal!!!
Giera: Faschagn uscheia, ia dictesch e vous scrivez. Ia vign gist per en culli. Betg
lippe. (vo davent)
Cindy: (tigna ad ot igl sies culli) Ia vess egn… (scassa la testa, varda igls
documaints) Cò para tgi nign tgi discorra cun l’oter, tot top secret. Giera
tschertga ena donna per chel Franz…e chel ans ò bagn er scretg, tg’el tschertga
ensatgi...hmmhmm…
Giera: (angal aint cun la testa) Va gist catto egn. Lippe gio betg! (sera igl isch)
Cindy: Na, na, ia rest a cò. (per sasezza, deprimada) Noua duessa er eir – forsa
tar l’emissiun: tschenderletga tschertga om – tg’ò pacas preteisas… (stompla
igls îgliers segl nas, teira se igl nas e varda da chegl tresta)
Franz: (noadaint da sanester, cun zappungs, vo directamaintg ainten la
tualetta) Tge tschavola isterica! En pêr anturn las ureglias! Chella duess angal
filar a tgesa! (zac, saro igl isch)
Cindy: (confusa) Bun de…
|
Sm-FIS 1-3_Pi gugent sulet e liber_(sm)
|
rm-surmiran
|
25
Giera: (isch sa derva) Betg lippe, va gist!
Cindy: Ea, ea, è bung! (per sasezza) Chegl è en gnochelign.
Gion Giatgen: (vign or da tgadafi, vei Cindy, stat salda sursto, schluitta dasper
ella ve, rei e maglia la turta) Bun de...
Cindy: Bun de...stgise...tgi ischas vous...??? (Gion Giatgen vo) Anc egn da chels,
am vign planget tot oter...
3. scena
Franz, Cindy
(Franz vign or dalla tualetta, seranetga è anc averta, sera chella, dei malaverva)
Franz: Chella tgora colurada sto svaneir, chella am teira igl davos nerv.
Cindy: Bun de...
Franz: Anc eneda ena femna?
Cindy: Ischas vous forsa signour Decasper. Franciscus, Bartolome, Tadeus,
Fridolin Decasper…
Franz: (fitg disfidant) Ensatge cuntrari?
Cindy: Na, na, ansomma betg, sung angal en po confusa. Uscheia blers omens
se cò... (sa peglia ansemen) Ia sung Cindy Arnold, ia reiv dalla televisiun svizra
“Pour tschertga donna” e vous...
Franz: (sa patta sen ella, la steira segl canape, la tigna la bucca cugl mang)
Schsch…schi ensatgi sainta!!! (ella sgurgaglia e zappigna cun igls peis, el lascha
eir ella)
Cindy: Ischas betg digl tot tschent? Am lez mazzar? Tge metodas rabiatas se
cò??!!
Franz: Pertge vez er da discorrer schi dad ot, nign tgi po saveir!
Cindy: Pertge am vez alloura scretg tgi dovrast urgentamaintg ena donna?!
|
Sm-FIS 1-3_Pi gugent sulet e liber_(sm)
|
rm-surmiran
|
26
Franz: Chegl po bagn betg esser, treis omens nubils, sulets se cò e mai vainsa
avonda plaz segl canape.
Cindy: (desperada) Chegl è igl voss argumaint per maridar?! La mancanza da
plaz segl canape (Franz dat digl tgea e marmogna ensatge) Cun anc ena donna
se cò, vez anc pi pac plaz segl canape!
Franz: (confidenzial) Ia tschertg betg egna per me, chegl è bler mengia strantg.
Cindy: (sitg) Ègl chegl uscheia?
Franz: Ia tschertg ena donna per igl mies frar, chegl è pero tot top secret.
Cindy: Gio anc eneda.
Franz: Mies frar è la casarina se cò. El surfò pero digl tottafatg.
Cindy: A me plaigl scu tgi tot ò igls sies plaz aint cò.
Franz: Navot. Chel am fò neir las vantgaquatter cugl sies puzagem. E perchegl
stò’l davent.
Cindy: Scu davent?
Franz: Maridar, scasar giun vischnanca, Rosmarie duess maridar Gion Giatgen e
gist igl piglier vease ainten la sia tigia ed alloura va ia finalamaintg pasch segl
mies canape.
Cindy: Ò tot chegl da far ensatge cugls treis milliuns, tots stuessan maridar?
Franz: Danonder savez chegl ossa? (ella mossa la brev, el teira ena grimassa,
betg cuntaint) An sasez betg, veva gio scretg la brev avant tg’igl testamaint dad
onda Annemarie è nia notiers. Pero ossa fògl ena prescha nundetga.
Cindy: Vous vez urgentamaintg da basigns d’ena donna.
Franz: Exact. Igl migler per Giera. Chel fò pero chi e lò igl botsch e perchegl
vainsa da piglier an mangs tot top secret.
Cindy: Scu duessa er deir chegl…planget vignigl en po cumplitgia.
|
Sm-FIS 1-3_Pi gugent sulet e liber_(sm)
|
rm-surmiran
|
27
Franz: Savez, igls raps am èn betg uscheia impurtants. E las donnas er betg
propi. Pero igls mies frars chels vessan da cattar eneda egna. Faschess bagn a
tots dus.
Cindy: Aschibagn, igl frar… (varda se pigl isch sanester) Saro sto tschel, per
l’amour da Dia…! (da chioir ins sainta a sbrigeir Anna-Lena)
Franz: Tge è ossa puspe?! Ia turn gist, angal en mument. Oh, chellas femnas!
(corra tras tualetta, ins vei a passar el davos la fanestra) Tge pomai ègl ossa –
Lenigna?
4. scena
Giera, Cindy, Gion Giatgen
(Giera vign no dalla tgadafi, ò mido igl scussal ed igl t-shirt vigl cunter ena bela
tgameischa, culli ainta mang)
Giera: Sung puspe cò. Va ensatge per screiver. Az dictesch tot. A chels deia ossa
eneda tge tgi tign da tals ultimatums.
Cindy: Az tigne curt e raste objectiv.
Giera: Chegl sa tgappescha da sasez! (vo ve e no impurtant, scu en schef, tigl
dictat vo Gion Giatgen da sanester a dretg, igl plat veid ainta mang)
Ot stimo signour advocat. Angraztg per la vossa brev, ans ò fatg en
plascheirung. PERO!!! Cattagn en’impertinenza tgi ans mattez da tala veisa sot
squitsch. Ena tala maridaglia sto esser ponderada bagn, chegl è betg uscheia
ena simpla tgossa. Nous pigliagn betg mintgigna, ubetg! (tar Cindy) Ossa
faschez ena nova lengia, chegl fò adegna impressiun.
Cindy: Daveiras, fò adegna impressiun. (rei da schluppar)
Giera: Ed alloura scrivez, parantesa è er bung, ubetg?
Cindy: (sitg) Parantesas fon adegna en’impressiun professiunala.
|
Sm-FIS 1-3_Pi gugent sulet e liber_(sm)
|
rm-surmiran
|
28
Giera: Geabagn, parantesa: pero cunchegl tgi ischans betg digl tot tamazis
pigliainsa igls raps ed ena donna nirossans bagn a cattar an treis. (tar Cindy
confidenzial) Savez, schi Gion Giatgen dumandess finalmaintg eneda a
Rosmarie, alloura vess betg ia d’am unfreir.
Cindy: (levamaintg ironic) Naturalmaintg, chegl è ena terribla unfrenda da
s’inamuar, maridar e far igl pour ansemen.
Giera: Ubetg, chegl dei er ia!!! (la varda pi intensiv) Pero…atgnamaintg…cun la
dretga…savez…fiss chegl mianc schi mal. (la varda profindamaintg aint igl îgls,
ella varda anavos surstada, fitgan l’igleida)
Cindy: Vous mangez…tgi fiss betg angal da vurdar sen la belezza...?
Giera: Ia dei gio adegna, la belezza interna chinta…ed igl esser
naturalamaintg…e la figura….e peis gronds...e...e...vous vez belezzad îgls!
Cindy: Vous pero er… (teira or igls îgliers, vardan l’egn l’oter intensivamaintg
aint igl îgls)
Giera: (tot profundo aint igls sies îgls) D’anviern ègl mecta ampernevel se cò,
ins ò adegna bler taimp l’egn per l’oter…
Cindy: (scutina) Tge romantic…
Gion Giatgen: (vign no dalla tgadafi, Giera e Cindy von dapart, el vo tras la
steiva, magliond la turta, davent a sanester) Stgisa…
Cindy: (puspe sitga e d’affar) Ia va scretg. Lez tadlar eneda? (el dat digl tgea,
ella ligia) Stimo docter Vollenweider. Angraztgond per la brev Az lainsa
confirmar da leir irtar, cunchegl tgi cattagn francamaintg durant igl onn proxim
ena donna. Cun nota stema, frars Decasper…
Giera: (disfidant) Chegl va ia dicto uscheia?
Cindy: Cler! Ia va angal migliuro grammaticalmaintg. Signour Giera, ossa
vessans da far eneda en’inventarisaziun. Ia sto saveir tge tgi lagn rachintar da
Franz e tge migler betg.
|
Sm-FIS 1-3_Pi gugent sulet e liber_(sm)
|
rm-surmiran
|
29
Giera: È bung, pero betg aint cò, giagn chioir. (vo vers la tualetta)
Cindy: Ia sung neida... (mossa sen igl isch sanester) ... aint da cò. Giainsa betg er
anor da cò?
Giera: Nous giagn or davos. Savez, tar nous ègl oter. Te post eir aint u or noua
tgi te vot, te stast adegna ni ainten la tgesa u segl pro. Chegl è mecta practic.
Giainsa. (tots dus or tras la tualetta)
5. scena
Franz, Anna-Lena
(Franz ed Anna-Lena da sanester, ella bragia e marmogna, ella è totalmaintg
isterica, el fitg chiet, ins vess da s’accorscher tg’el sa fò legher d’ella)
Franz: Vea, Lenigna, betg fò uscheia en teater. Gusti leva angal deir bun de a tè.
En schi bel vadelign!
Anna-Lena: Chegl è nign vadelign, chegl è en tor da passa 1000 kilos. Chel ò
persequito me! Chel am leva piglier sen las sias cornas!
Franz: Igl noss Gusti ò mianc cornas, Lenigna.
Anna-Lena: Betg nomna me adegna Lenigna!
Franz: Pertge betg, Lenigna? Chel nom vo schi bagn cun tè.
Anna-Lena: Ia sung Anna-Lena Monbijou! Ena donna da carriera! Ia port Armani
e Versace e poss betg star or vatgas!!!
Franz: E tuttegna ist t’inamurada sen l’amprema îgleida ainten me?
Anna-Lena: (betg propi persvadonta) Ea, chegl stimegia ossa er puspe…
Franz: Prest betg da creir. Pero las vatgas ed igl tor totgan tar me tant scu la
gaglignas ed igl buc…
|
Sm-FIS 1-3_Pi gugent sulet e liber_(sm)
|
rm-surmiran
|
30
Anna-Lena: (bargiond e betg propi cartevla) Cler, Franz chegl saia gio. E te ist en
om scu or digl codesch, ferm, bel e stast cun tottas dus tgommas ainten la veta
(ella ò prest da ritscher) ed igl fiss igl mies semi da maridar tè.
Franz: ...e far fagn, munscher, far or la grascha e pavlar las gaglignas?
Anna-Lena: I dess navot pi bel. Am dess er totta fadeia, Franz. E da prancepi
carezza la veta purila, propi. Aint igl fons digl mies cor sunga atgnamaintg en
dretga Heidi. (la bucca mossa adegna pi angiu)
Franz: Tge tgi te rachintas tot!
Anna-Lena: Igl è simplamaintg ensatge nov per me. Sast, cò stost er te aveir en
po tgapientscha. (ella sa posa ve digl sies pèz, ella survign prest nign flo, el
savoira fitg d’uigl) Igl mies tgerign, igl mies pour da muntogna... (ella ò igls
mangs dapertot, el lascha far anfignen tg’el la stompla anetgamaintg davent)
Franz: Fitto sa stritgier, Lenigna! Fò ena galanta marenda, va ena tarmenta fom.
(la dat ena dretga segl tgigl) Dai, or an tgadafi cun tè!
Anna-Lena: (dat en berghel) Tge az vign atganamaintg andamaint... (cala
immediat, reir artifizial) Ah, Franzign, te ist egn. Uscheia genuin e...e... ed ...
uscheia tradiziunal e...e... ed ...uscheia en tgutgung!!!
Franz: Chegl vaia alloura santia! (vo ainten tualetta)
6. scena
Gion Giatgen, Rosamarie
(da sanester vignan Gion Giatgen e Rosmarie)
Gion Giatgen: Vea angal aint, Rosmarie.
|
Sm-FIS 1-3_Pi gugent sulet e liber_(sm)
|
rm-surmiran
|
31
Rosmarie: Angraztg, va amblido igl plat dalla turta.
Gion Giatgen: Aha, ea. Ia vign gist per el. Tschaintat, Rosmarie. (el vo per igl
plat an tgadafi, ella cloma siva)
Rosmarie: Elsa am ò rachinto tgi egn da vusoters stoptga maridar per tgi
survignas blers raps. Stimegia chegl?
Gion Giatgen: Ea, ia para. (el turna, tots dus tschaintan segl canape, vardan da
chegl schinigia adretg or, igl discurs cala, son betg tge deir)
Rosmarie: Plai a tè chella da Turitg?
Gion Giatgen: Dia’m pertgira, tge creist er te. Chella pò’l aveir Franz, sch’el la
vot. Alloura stuess ia betg. U ella pudess piglier Giera. Chella igl stess
francamaintg betg aint igl peis sch’el nattegia e cuschigna… (reir da chegl
schinigia, so betg tge deir, els taian, sa vardan, taian, sa vardan, Rosmarie sa
dat en stompel)
Rosmarie: Atgnamaintg…Gion Giatgen...va adegna panso...tgi nous dus… nissan
eneda ansemen…
Gion Giatgen: Propi?... (tot schinigia, la spatlas tratgas se) Ia er…
Rosmarie: Franc...?
Gion Giatgen: Ea, chegl vaia panso…
Rosmarie: Ia er...
Gion Giatgen: Cò vainsa gio panso tots dus igl madem... (ella tai, els sa vardan
tot inamuros, mettan igls mangs l’egn sen l’oter)
Rosmarie: Ischans ossa ampurmess?
Gion Giatgen: Ins pudess prest deir, ubetg?
Rosmarie: Stuessans ossa betg forsa dar en bitschign?
Gion Giatgen: Pudessans far. (els sa vardan, tots dus seran igl îgls, vignan
manevels l’egn l’oter, deplorablamaintg sa veiigl betg e perchegl sa totgan
angal las ureglias, von spert puspe dapart)
|
Sm-FIS 1-3_Pi gugent sulet e liber_(sm)
|
rm-surmiran
|
32
Rosmarie: (ampatgeda) Forsa gessigl migler schi stessans an peis?
Gion Giatgen: Ea, forsa gessigl migler. (stattan an peis, sa goban, igls bitschs sa
platgan sen las spatlas da l’oter, da part puspe)
Rosmaeria: Forsa vessans anc da trenar en zichel.
Gion Giatgen: Ea, chegl vessans da far. (vign pi manevel maladester)
Rosmarie: Aint cò ma sainta betg schi bagn. Forsa vessans dad eir or ainten la
clegna?
Gion Giatgen: Chegl è ena bung’idea. Lò vogl franc migler da s’ampurmetter.
(tots dus von davent da sanester)
7. scena
Giera, Franz, Cindy
(or da tualetta Franz, varda anturn, vei tgi nign è cò e sa sterna riond segl
canape, da davos vignan Giera e Cindy, da davos anturn igl canape, Cindy ò ena
camera, derva la fanerstra, els veian betg Franz)
Cindy: So, nous faschagn chegl uscheia. Ia filmesch ossa en zichel, nous schagn
tg’ia seia ena protectoura dalla nateira. Uscheia savainsa filmar incognito Franz,
aint igl sies conturn natural ed uscheia survign el forsa en donna.
Giera: Chegl è fitg bung, tot natural. El pò an mintga cass s’accorscher navot.
Franz: El ò gio s’accurschia!
Giera: Tge fast te cò!? Tge at vign ansomma andamaint, sa tarar durant igl cler
bel de segl canape e tadlar or gliout innocenta. (igl steira vilo giu digl canape)
Te am ast ruino igl antier plan!
Franz: U tgi te am ruineschas tot! Tge ast te er da scutinar cun chella donna
Arnold, hä? Te creist bagn betg tg’ia lascha simplamaintg strer me avant igl
altar?!
|
Sm-FIS 1-3_Pi gugent sulet e liber_(sm)
|
rm-surmiran
|
33
Giera: Pertge canoschas te ansomma donna Arnold? Ast te forsa las fatgas
davos igl mies dies? Ist forsa betg ple cuntaint scu tg’ia magn igl tigneirtgesa u
tge?!
Franz: I vo ansomma betg per igl ties tigneirtgesa idiotic. I vo perchegl, tgi se cò
èn dus mengia bler, te smaladia.
Giera: Schi vo, pacatescha, te botsch!
Franz: Na, te post eir, te casarina da merda!
Cindy: Igls mies signours, ossa ègl bung! (amprova da piglier dapart igls dus
cots, sa patta tranteraint) Chegl è bagn navot da nosch sch’ins vot maridar.
Franz/Giera: (struban la testa tar Cindy, unisono) Ia less betg maridar!!!
Cindy: Pero vusoters tots dus vez s’annunztgia tar “Pour tschertga donna”.
Franz/Giera: (sa vardan pitgiv) Te vot maridar??!!
Cindy: ...s’annunztgia minatgamai per cattar ena donna per l’oter!
Franz/Giera: (von puspe l’egn se per l’oter) Te tamazi!!!
Cindy: (sbrigia cun eneda dad ot) Ossa tanschigl. Cale d’az depurtar schi da
pups. Mender tgi an scoligna se cò!!! (igls omens vignan saldas, stattan tot
pers, ella puspe chieta) I vo gio.
8. scena
Franz, Giera, Cindy, Anna-Lena
(Annna-Lena or da tgafi, è vilada, patta la planetta sen meisa)
Anna-Lena: Ossa am tanschigl, tge va ia da giuier la fantschela per vusoters! I
tanscha!
Franz: (sa metta an peis avant ella, tgommas a lartg) A me tanschigl gio dadei
cun tè. Post eir, Lenigna. Ia manetg, post pacatar, donna Monbijou!
|
Sm-FIS 1-3_Pi gugent sulet e liber_(sm)
|
rm-surmiran
|
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.